Có thể nói Gang Starr đã có một kết thúc khá đáng tiếc và không mấy vui vẻ trong sự lạnh nhạt của Guru trước mọi vấn đề liên quan đến DJ Premier, nhưng một điều chắc chắn không thể phủ nhận đó là những di sản mà bộ đôi này để lại cho HipHop nhân loại là cực kì đắt giá. Hãy lấy “You know my steez” trong Moment of truth làm một ví dụ.
You know my steez là title track được rút từ Moment the truth aka album HipHop xuất sắc nhất được phát hành vào năm 1998 của Gang Starr. Thời điểm chiếc LP dài gần 80 phút này ra đời là lúc HipHop bị bão hòa và trở nên đại chúng, đi đâu cũng thấy rapper, đi đâu cũng thấy gfunk, boombap với những đoạn sample bị đưa vào như một mớ hổ lốn. Điều này đồng nghĩa với việc HipHop bị thương mại hóa và mất đi cái ý nghĩa cốt lõi của nó là tạo ra nghệ thuật. Sự xuất hiện của MOT là một cú giáng mạnh mẽ xuống thực trạng bối cảnh HipHop bấy giờ. Chính Primo cũng đã nói:
“Mấy thằng ngu chúng mày đ*o biết gì về thứ HipHop mà bọn tao đang làm cả. Nên là, trong lúc chúng mày tạo ra thứ funk nửa mùa thì bọn tao đã giữ chặt ngọn đuốc trong tay, bước ra khỏi bóng tối. Underground sẽ sống mãi con à. Bọn tao như loài gián vậy: đánh không chết, bất mẹ mày tử.”
Một điều thú vị là Guru luôn viết ra những bar cực aggressive nhưng lại rap với quả giọng nghe rất “chill”, rất hiền. Nếu ai đã nghe quen những Ice Cube, những KRS ONE thì khi nghe Guru rap có thể sẽ bĩu môi và cho delivery của ông ấy điểm 0 tròn trĩnh. Nhưng nếu nghiện thì chẳng dứt ra được đâu. Và trong You know my steez cũng vậy, Guru aka Keith Elam, bằng chất giọng monotone không lẫn đi đâu được của mình, trên một con beat boombap thật đằm và bụi bặm được xào nấu vô cùng kĩ lưỡng và tài tình dưới bàn tay của thầy phù thủy Primo, thực sự đã “spit some real shit”.
Sau đoạn real talk của Guru ở phần intro về quá trình làm nhạc của ông và Chris “DJ Premier” Martin với những tìm tòi và đổi mới không ngừng nghỉ, thì ngay khi bước vào verse đầu, đoạn sample từ “Real HipHop” của Das EFX đã được Elam cất lên đầy hùng hồn: “The real Hip-hop (Hip-hop)” như một lời khẳng định, thứ bọn tao làm là real, là thành quả của những sự trau dồi không biết mệt, là định nghĩa lại cho lũ mọi rợ chúng mày giá trị thực thụ của HipHop một cách đúng đắn. Cả track là những cú đấm liên hoàn đầy uy lực đến từ vị trí của Guru vào tư tưởng lệch lạc của những kẻ fake MCs, fake DJs đang giết dần giết mòn HipHop. Guru ví mình như phù thủy Wizald xứ Oz, còn lũ fake MCs mà ông gọi là “clones” hay “knuckleheads” là Dorothy, nếu Wizald dùng quyền năng tối thượng để dẫn đường cho Dorothy về nhà thì Guru cũng trang bị cho mình một thứ vũ khí không thể sắc bén hơn đó là ngôn từ để dạy cho chúng biết HipHop thực sự là gì: “But right about now, I use my authority / Cause I’m like the Wizard, and you look lost like Dorothy”
Severe facts have brought this rap game to near collapse
So as I have in the past, I whoop ass
Dropping lyrics that be hotter than sex and candlewax
And one-dimensional MC’s can’t handle that”
(Thực trạng tởm lợm đã đưa cái rap game này đến bờ vực sụp đổ
Nên tao vẫn là tao, kẻ sẽ sạc cho chúng mày mở cái mắt ra
Lời tao viết bỏng cháy hơn một cuộc địt hay thậm chí là cả sáp nến
Và những thằng MC rỗng tuếch sẽ đéo thể đú theo được đâu)
Elam cũng không ngần ngại chỉ trích những thằng rapper dởm xem HipHop như công cụ để kiếm chác, làm giàu:
“On the microphone, you know that I’m one of the best yet
Some punks ain’t paid all of their debts yet
Trying to be fly, riding high on the jet-set
With juvenile rhymes, making fake-ass death threats”
(Cứ on mic thì đéo thằng nào qua được tao
Có mấy thằng ranh con còn chưa trả hết nợ của chúng nó nữa kìa
Với cái vần kiểu ngu lồn trẻ trâu và mấy trò nạt nộ rẻ rách
Thì chúng mày sẽ đéo phất lên được đâu)
Bên cạnh việc chì chiết và hạ bệ, Guru cũng lồng vào đó những bar brag rất thốn như:
“The rejected stone is now the cornerstone
Sort of like the master builder when I make my way home”,
Hay
“For I be speaking from my parables and carry you beyond
The mic’s either a magic wand
Or it gets tragic like the havoc of a nuclear bomb”
Nếu YKMS là một quả bom nguyên tử, thì tôi cá là nó có sức công phá chẳng kém gì 2 quả bom ném xuống Nagasaki và Hiroshima. Nó thừa sức làm những kẻ đang tàn phá HipHop bằng cái mục đích dơ bẩn của mình phải muối mặt và nhục nhã cùng cực còn những người đang làm HipHop thực thụ cảm thấy hả hê.
Bên cạnh đó, phần production của DJ Premier cũng là một lí do khiến bạn phải replay con track này nói riêng và album Moment of truth nói chung cả tỉ lần. Kĩ thuật chopping đẳng cấp được sử dụng xuyên suốt album, vocal của K-Ci và JoJo du dương trên tiếng đệm piano nhẹ nhàng tạo chút rnb vibe nhấn nhá ở phần hook của Royalty, việc sử dụng bộ dây làm “nguyên liệu” chủ đạo trong Above the cloud đầy sáng tạo hay việc đưa các vocal sample vào các con track sẽ khiến bạn thích thú vãi lồn kiểu à há mình biết sốt của cái này nè và tất nhiên cũng không thể thiếu đặc sản của Primo đó là tiếng scratch được sử dụng đúng nơi đúng chỗ. Primo đã đưa vào MOT rất nhiều chất liệu, từ jazz, soul truyền thống tới breakbeat hiện đại, nhưng không hề lộn xộn mà cực kì nền nã, gọn đẹp.
Xin mượn một line của J.cole trong Family and Loyalty để kết thúc bài viết (mà tôi cũng chẳng biết tôi đang viết gì) và tri ân tới một trong những MC vĩ đại nhất lịch sử:
Guru’s flow like diamond. RIP. 19/04/2010 – 19/04/2021
Tác giả: Vũ Ngọc
