Điều gì đã làm cho ngày 29 tháng 9 năm 1998 trở nên đặc biệt như vậy? Và tại sao chúng ta sẽ không bao giờ gặp lại một ngày như vậy nữa?
Khi xảy ra những cuộc tranh luận về Rap/HipHop, chắc chắn thứ chúng ta nhận được sẽ là rất nhiều ý kiến đồng thuận, lẫn trái chiều. Nhưng khi tôi nói rằng ngày 29 tháng 9 năm 1998 là ngày ra mắt tuyệt vời cuối cùng của rap thì đó sẽ không phải là một ý kiến. Mà đó là một sự thật.
Nhớ lại ngày đó (29 tháng 9 năm 1998), lúc này tôi chỉ là một anh chàng sinh viên làm bán thời gian tại Tower Records, với công việc là túc trực ở quầy thu ngân – vâng, một công việc khá là nhàm chán nhỉ.
Nhưng đêm hôm đó mọi việc lại hơi khác một chút so với thường ngày. Cũng gần nữa đêm rồi nhưng lượng khách ra ra vào vào vẫn không hề giảm; dĩ nhiên rồi, đây là một ngày vô cùng đặc biệt cơ mà, chúng tôi đã lên kế hoạch cho ngày “thứ ba” cuối cùng của tháng 9 này tận hai tuần cơ đấy.
Không gian tại các quầy đĩa Hip-Hop đã được quản lý cho mở rộng ra thêm – với các bản phát hành mới, cũng như đề phòng trường hợp các tín đồ nhạc rap này sẽ cần thêm những sản phẩm mau cháy nhất lúc đó là “Vol. 2… Hard Knock Life” Jay-Z, “The Love Movement” của A Tribe Called Quests và hình như là cả “Aquemini” của Outkast. Thậm chí tôi còn nhớ một số nhân viên của Tower còn được ứng trước 100 đô-la của lần trả lương tiếp theo chỉ để thanh toán cho niềm đam mê của chính họ vào đêm hôm đó.
Ôi! Với lượng khách này. Tôi đã phải vừa kiểm toán lẫn thanh toán đồng thời cùng một lúc chỉ để mong đẩy nhanh việc đóng cửa cửa hàng.
Đã khoảng 10:45 tối, tôi thoáng nhìn ra cửa. Ôi thôi, cả một hàng người vẫn đang ‘rồng rằn’ nối đuôi nhau bên ngoài cửa hàng. Từ những người lớn tuổi, trung niên, sinh viên đại học, thanh thiếu niên, trẻ em đi cùng cha mẹ, người hâm mộ bình thường, và cả những vị khách du lịch từ phương xa cũng đến đây để mua CD. Cứ như thể mọi người của đêm hôm đó đang đi bỏ phiếu cho một cuộc bầu cử vậy
Có vẻ không chỉ riêng tôi cảm thấy mệt mỏi, nữa giờ sau quản lý của chúng tôi đã quyết định ra thông báo rằng: “Cám ơn mọi người đã đến Tower, lượng đĩa chắc chắn sẽ đủ phục vụ cho tất cả … mong mọi người ngày mai lại đến, nhớ nhé”, đại loại vậy. Nhưng với thông báo trên, cũng phải đến tận 45 phút sau đám đông mới bắt đầu thưa dần, vì vậy cuối cùng chúng tôi cũng có thể đóng cửa hàng. Nhưng bây giờ công việc quan trọng nhất mới bắt đầu đây, mọi người bắt đầu lấy những chiếc đĩa mà họ đã giấu và chia nhau ra bán cho tất cả nhân viên của Tower, thậm chí những người không làm việc vào ngày hôm đó cũng xuất hiện để giành lấy phần của mình – và dĩ nhiên ai ai cũng đều trông rất hạnh phúc. Đó là một khoảng khắc mà tôi không bao giờ có thể quên được
Những sản phẩm bán chạy nhất lúc đó theo thứ tự là: “Vol. 2… Hard Knock Life”, “The Love Movement”, “Aquemini”, “Black Star“, và “Foundation”, đây cũng sẽ là thứ tự chúng tôi sẽ cho lên đầu kệ vào ngày hôm sau.
Đặc biệt, tôi nhớ là phản ứng của mọi người đối với “Black Star” của bộ đôi Mos Def & Talib Kweli khá là thú vị. Có lẽ đây là lần đầu tiên tôi được chứng kiến cảnh người hâm mộ rap mainstream lẫn indie cùng yêu thích một sản phẩm, mà lại là rất nhiều người nữa chứ. Tất cả đều đến mua trung bình ít nhất ba trong số năm album nói trên, Hip-Hop của ngày 29 tháng 9, và dĩ nhiên là không có sự lựa chọn sai lầm nào ở đây cả. Tôi cũng có cho mình những chiếc CD được ra mắt vào đêm hôm đó, và tôi vẫn còn giữ chúng cho đến ngày nay. Thứ mà tôi nghĩ rằng mình sẽ không bao giờ có cơ hội được trải qua một lần nào nữa
Có thể nói những rapper cho ra mắt những dự án của mình vào ngày này đều là những ngôi sao lớn của thể loại này:
- Từ JAY-Z, ông trùm của đế chế Roc-A-Fella lại một lần nữa tiến thêm một bước sau album này.
- A Tribe Called Quest, một trong những nhóm nhạc rap được yêu thích và kính trọng bật nhất của thể loại này.
- OutKast, nhóm từng tuyên bố “The South’s got something to say” đã trở thành một trong những ngôi sao sáng nhất, thu hút một lượng lớn người hâm mộ qua hai album đầu tiên của họ với đĩa đơn chính “Rosa Parks”.
- Brand Nubian với dàn thành viên gốc, lần đầu tiên kể từ LP đầu tay mang tầm kinh điển ra mắt năm 1990 của họ, “One for All“.
- Mảnh ghép cuối cùng là album được chờ đợi từ lâu của bộ đôi yêu thích của giới underground: Mos Def và Talib Kweli, được gọi chung là Black Star. Vào thời điểm đó, họ được coi là “hy vọng cuối cùng” để cứu nhạc rap khỏi khuynh hướng thương mại quá mức của nó.
Nhưng để tôi nói rõ thêm về điều này. Ngày 29 tháng 9 năm 1998, khoảng khắc này diễn ra ngay trước khi các trang web như Amazon.com có mùa bán hàng đầu tiên trong kỳ nghỉ lễ, thứ sau này đã cắt giảm đáng kể lợi nhuận của các cửa hàng băng đĩa truyền thống như Tower Records. Nó cũng diễn ra trước cả các trang web P2P như Napster và các trang web như mp3.com, dẫn đến chênh lệch doanh thu giữa CD-R nhiều hơn CD thực ở 8 tháng sau đó. (Nói kỹ hơn, chỉ có 5% tổng số gia đình Mỹ sở hữu đầu đĩa DVD vào tháng 10 năm 1998). Vì vậy vào ngày đó đã có rất nhiều người đã phải xếp một hàng dài chỉ để mua một trong 5 album này; vâng, tôi nghĩ có thể ít nhiều họ cũng đã nhận ra tầm quan trọng của sự kiện này, ‘khoảng thời gian ngay trước khi internet thật sự bùng nổ’, ngày mà tất cả mọi người đều hồ hởi đổ xô nhau đi đến cửa hàng băng đĩa để tranh nhau những sản phẩm từ các nghệ sĩ yêu thích của họ.
Đặc biệt là những thứ mà những album này đã đại diện: Sự khởi đầu của một triều đại; sự thăng thiên của những huyền thoại mới; tiếng gào thét của underground mong được mọi người nghe thấy; và cả sự tái hợp của một trong những nhóm nhạc có tầm ảnh hưởng nhất trong làng nhạc rap. Tôi sẽ không bao giờ quên cái sự mong đợi, háo hức và phấn khích thực sự của những người hâm mộ đến cửa hàng đêm hôm đó.
Tôi buồn vì ngày này đã không còn nữa, tất cả giờ đây cũng chỉ là ký ức của riêng tôi. Và hơn nữa là tôi cảm thấy tiếc cho thế hệ này….!
Là câu chuyện có thật vào tháng 9 năm 1998.
Được viết bởi Dart Adams, một nhà sáng lập tại Boston, cũng như nhà sản xuất cho NPR (Đài Phát thanh Công cộng quốc gia). Các bạn có thể theo dõi những bài viết tuyệt vời từ anh ấy qua @Dart_Adams trên Twitter.
