Vào ngày 16 tháng 03 năm 2015, Kendrick Lamar đã cho ra mắt một trong những album Rap/Hip-Hop được coi là có tầm ảnh hưởng cũng như xuất sắc nhất mọi thời đại mang tên “TO PIMP A BUTTERFLY” sau 05 năm chuẩn bị.
Album này là sự hòa quyện của Hip-Hop vào rất nhiều dòng nhạc bao gồm Jazz, Blues, Funk, Rock, etc. cùng lượng kiến thức khổng lồ từ mọi lĩnh vực và hôm nay tôi sẽ phân tích từng track trong album này để mọi người hiểu được những gì K-Dot truyền tải.
Bài viết này có sử dụng tư liệu từ loạt bài phân tích của Dissect Podcast & Genius và bài viết của Thu Minh & page Ngyn cũng như những bài viết trước trong group. Đây là một album rất nhiều lớp nghĩa và thực sự khá khó để phân tích toàn bộ nên nếu có gì thiếu sót mọi người thông cảm & bổ sung cho tôi nhé.
II-THE COCOON/CÁI KÉN:
Phần thứ hai của album được Kendrick Lamar khai thác dưới góc nhìn của những con “sâu bướm” khi còn đang mắc kẹt trong những “cái kén”. Những “cái kén” này có thể biểu tượng cho các phương tiện truyền thông, cho chính phủ hay chính môi trường sống Compton; khiến những con “sâu bướm” bị mắc kẹt trong những hệ thống cũ kỹ cùng vốn kiến thức hẹp hòi. Và K-Dot cũng đưa ra cách giải quyết cho vấn đề này, đó chính là trở về cội nguồn.
- Institutionalized (feat. Bilal, Anna Wise & Snoop Dogg):
Từ “institutionalize” có nghĩa là một tập quán hoặc là mất tính tự chủ và đây có thể nói là track chủ đề của phần 2 album:
“If I was the president
I’d pay my mama’s rent
Free my homies and them
Bulletproof my Chevy doors
Lay in the White House and get high, Lord
Whoever thought?
Master, take the chains off me!”
Đoạn interlude của Bilal và Anna Wise là minh chứng rõ ràng nhất cho sự mất tự chủ của những con “sâu bướm”: đến cả khi được làm Tổng thống họ vẫn có lối suy nghĩ giống như vẫn sống trong khu ổ chuột (trả tiền nhà cho mẹ, bọc chống đạn cho cửa xe, etc.). Nhân vật “Master” ở đây vừa mang lớp nghĩa biểu tượng cho địa chủ trong thời kì nô lệ; vừa biểu tượng cho Đấng toàn năng và Kendrick đang cầu xin Đấng giải thoát họ khỏi kiếp tù đày.
“Remember steal from the rich and givin’ it back to the poor?
Well, that’s me at these awards”
Verse 02 & 03 của track kể về cách ứng xử của những con “sâu bướm” vẫn còn đang bị giam cầm trong sự mất tự chủ khi đột ngột được đưa đến những nơi xa hoa lộng lẫy (lễ trao giải BET Award). Và trong thâm tâm họ đã nảy sinh ý định cướp giật chính các người đồng nghiệp của Kendrick, và tự coi mình là Robin Hood. Và chính đoạn hook này cũng là một điểm nhấn vào việc người da màu đang quá thiếu thái độ và nếu họ không tự chỉnh đốn bản thân, họ cũng sẽ không nhận được những gì tốt đẹp trong cuộc đời của mình.
“Shit don’t change until you get up and wash yo’ ass, nigga
Shit don’t change until you get up and wash yo’ ass, boy
Shit don’t change until you get up and wash yo’ ass, nigga
Slow down”
- These Walls (feat. Bilal, Anna Wise & Thundercat):
“I remember you was conflicted, misusing your influence
Sometimes, I did the same”
Tạm dịch:
(Tôi nhớ rằng bạn đã bị dằn vặt, sử dụng tầm ảnh hưởng của mình một cách sai trái
Đôi khi, tôi cũng làm như vậy)
Ở đoạn kết Phần 01, tôi đã nói về câu đầu tiên của một bài thơ trong album. Bắt đầu track này, K-Dot đã hé lộ câu thứ hai trong bài thơ và đồng thời đưa ra chủ đề của track – đó là việc sử dụng quyền lực sai trái. Trong track này, Kendrick đã sử dụng danh tiếng của mình để gạ quan hệ với người vợ của một kẻ đã giết bạn mình. Những “bức tường” ở đây được hiểu theo 03 nghĩa: âm hộ của một người phụ nữ, những bức tường trong tù & bức tường giam cầm tâm trí của Kendrick.
a/ Bức tường là âm hộ của người phụ nữ:
Người phụ nữ ở đây chính là vợ của gã giết người kia. Việc người chồng rơi vào cảnh tù ngục khiến cô cũng có những nhu cầu thể xác cần được giải quyết. Và điều đó giằng xé tâm trí của cô khi trong lý trí vẫn luôn them khát người chồng của mình nhưng lại quan hệ với K-Dot (NTR vibe :pogchamp:):
“But your flood can be misunderstoo
Walls telling me they full of pain, resentment
Need someone to live in them just to relieve tension”
b/ Bức tường là những bức tường trong tù:
Verse cuối cùng trong track có thể nói là một lời nhắn gửi cho kẻ đã giết hại người bạn của Kendrick. Trong verse này, K-Dot đã đóng vai vào chính những bức tường xung quanh nhà tù giam cầm gã sát nhân và thể hiện rằng, nếu như những bức tường biết nói thì chúng cũng sẽ dè bỉu một kẻ bán đứng (snitch) giống như Sammy “The Bull” Gravano, người đã bán đứng gia đình ông trùm John Gotti:
“Your behavior is Sammy the Bull like
A killer that turned snitch
Walls is telling me you a bitch”
c/ Bức tường là những rào cản trong tâm trí K-Dot:
Bắt đầu bằng những câu thơ và track này cũng kết thúc bằng những câu thơ. Việc sử dụng quyền lực để trả thù khiến chính Kendrick mắc kẹt vào trong một vòng luẩn quẩn của giết chóc – than khóc – trả thù. Và những hành động này khiến K-Dot căm ghét chính bản thân và suýt tự sát trong track tiếp theo:
“I remember you was conflicted
Misusing your influence
Sometimes I did the same
Abusing my power, full of resentment
Resentment that turned into a deep depression
Found myself screaming in a hotel room”
- u:
Track này bắt đầu bằng một tiếng hét trong khách sạn, chính là kết nối với câu thơ cuối cùng của “These Walls” (I heard myself screaming in the hotel room) và chủ đề chính của track này là sự tiêu cực, rằng chính K-Dot cũng mắc phải những trở ngại cảm xúc như một người bình thường:
“Loving you is complicated”
Câu nói lặp đi lặp lại trong verse đầu tiên chính là tiếng nói từ nội tâm Kendrick, rằng chính bản thân anh cũng không thể chịu được bản tính của mình. Anh cảm thấy xấu hổ với chính những hành động sai trái của mình trong “These Walls” và muốn tự sát.
“Housekeeping, housekeeping”
(What I got to do to get to you?)
“¡Abre la puerta! ¡Abre la puerta tengo que limpiar el cuarto!”
(To you)
“¡Es que no hay mucho tiempo tengo que limpiar el cuarto!”
(Loving you ain’t really complicated)
“¡Disculpe!”
Đột nhiên, có một giọng nói của một nhân viên dọn phòng trên nền nhạc “Loving You Ain’t Complicated” của WhoArei. Giường như anh đã tỉnh táo hơn sau khi nghe giọng cô, nhưng vẫn tiếp tục dằn vặt bản thân trong verse cuối cùng, rằng anh đã để người bạn thân bị giết và gia đình không yêu thương anh:
“And if I told your secrets the world’ll know money can’t stop a suicidal weakness”
Một lời cảnh tỉnh & phân trần cho những người giàu có, rằng tiền cũng không thể ngăn lại những suy nghĩ về tự sát; đồng thời là một tia hi vọng rằng, nếu cố gắng vượt qua “u” thì sẽ đến ngày đến với “i” (sẽ giải thích trong Phần 03).
- Alright (feat. Pharrell Williams):
Sau sự trầm cảm trong track ‘u’, cuối cùng Kendrick cũng tìm được hướng để vượt qua sự sợ hãi và tha thứ cho bản thân, đó là niềm tin vào Chúa. Đồng thời, đây cũng là bước chuyển mình quan trọng để một con “sâu bướm” thoát khỏi cái kén và trở thành “chú bướm”:
“And when I wake up
I recognize you’re looking at me for the pay cut
But homicide be looking at you from the face down
What MAC-11 even boom with the bass down?”
K-Dot lớn lên trong một “m.A.A.d city” Compton, nơi bắn giết là những việc xảy ra hàng ngày. Kendrick biết rằng đã quá muộn để anh chuộc lại những sai lầm và những cuộc xả sung mà anh đã gây ra nhưng với niềm tin vào Chúa, anh vẫn có thể cảm thấy ổn để bước tiếp:
“My knees gettin’ weak, and my gun might blow
But we gon’ be alright”
Và kể cả khi đã thành công, vẫn sẽ có rất nhiều trở ngại như Lucy/Lucifer cùng cạm bẫy thuế như đã giải thích trong “Wesley’s Theory” hoặc những tên cảnh sát giết người trên đường phố. Nhưng với Kendrick, Chúa vẫn là kim chỉ nam để hướng anh khỏi quỷ dữ:
“I rap, I black on track so rest assured
My rights, my wrongs; I write ’til I’m right with God”
Đến thời điểm hiện tại, con “sâu bướm” đã thoát khỏi kén và trở thành một “chú bướm”. Và đây là lúc Kendrick thoát khỏi sự kìm hãm của Lucy và đi tìm những câu trả lời cho bản thân:
“I remembered you was conflicted
Misusing your influence, sometimes I did the same
Abusing my power, full of resentment
Resentment that turned into a deep depression
Found myself screamin’ in the hotel room
I didn’t wanna self-destruct
The evils of Lucy was all around me
So I went runnin’ for answers”
