Lo-fi hiện đại không phải là thứ của thời Nujabes-Dilla. Và đó có phải là một điều xấu?
Có thể nói, không có một trải nghiệm âm thanh nào có thể tuyệt vời hơn việc lắng nghe những âm thanh rè rè, lách tách được tạo thành bởi những chất liệu âm thanh cũ kĩ qua chính con loa của bạn – một sự hoài niệm.
Và chính sự bụi bặm đó chính là thứ đã truyền cảm hứng cho toàn bộ thể loại được gọi là lo-fi, với việc sử dụng chất lượng ghi âm kém có chủ đích để tạo nên hương vị mới trong cũ cho nhịp điệu. Đó là một âm thanh của sự trầm ngâm, hoài cổ; đứa con tinh thần của một tâm hồn đang bị chôn vùi bên trong một thời đại đầy tấp nập của những âm thanh inh tai đầy sôi động
Sau sự bùng nổ từ các nhà sản xuất huyền thoại như J Dilla và Nujabes. Trong nhiều năm trở lại đây, số lượng người nghe và cả những người đứng sau hàng loạt các các bản lo-fi trên nền tảng SoundCloud đã và đang tăng lên theo cấp số nhân. Đã có rất nhiều nghệ sĩ mới đã bắt đầu tìm kiếm vị trí của bản thân mình bẳng lo-fi, để rồi thay đổi cả thể loại này trong suốt chặng đường sắp tới
Và bên trong nó, có một thành phần quan trọng, có lẽ cũng là thành phần xác định của lo-fi hip-hop, chính là những ảnh hưởng được rút ra từ nền văn hóa, âm thanh, giai điệu của những năm 90, với tiếng trống của nhịp boom-bap và cả các vocal samples độc đáo. Bên cạnh đó chúng ta không thể nào không nhắc đến mối liên kết của thể loại này với các chương trình anime Nhật Bản vào cuối những năm 90 / đầu những năm 2000, và nổi tiếng nhất có lẽ chính là loạt phim “Samuri Champloo” đã được ghi điểm bởi Nujabes. Với hình ảnh đồ họa tối giản của bộ phim, nó là thứ đã tạo nên tông màu cho hàng loạt các bìa album và ca khúc, như dự án năm 2006 của Dilla, “Jay Love Japan” .
Sự song song giữa âm thanh boom-bap và văn hóa anime có lẽ đã trở thành một trong những yếu tố dễ nhận biết nhất, và thực sự đây cũng là yếu tố nổi bật nhất về mặt thẩm mỹ của lo-fi. “Đó là thứ sẽ tạo nên sự hoài cổ cho bản nhạc”, Aimless, một tay beatmaker 22 tuổi đến từ Bay Area e dè. “Có rất nhiều người trong số họ [beataker] trên dưới 20 tuổi đang tham gia vào những công việc như Nujabes và Dilla từng làm. Điều đó thật tuyệt, nhưng ngoại trừ việc bây giờ tất cả đều làm trên máy tính”
Vâng, trong khi những con máy sampling như Roland SP đã từng là một công cụ quan trọng của cộng đồng lo-fi, thì ngày nay, phần mềm – cụ thể là Ableton và FL Studio lại là thứ thống trị. “Tôi dám cá với các bạn rằng 50% những âm thanh cũ kĩ trong lo-fi chỉ được thêm vào sau khi một bản nhạc đã hoàn thành”, Emune, beatmaker đến từ Texas, người đã thu hút được hơn 40.000 người theo dõi trên SoundCloud. “Bây giờ mọi người chỉ cần tải xuống một sample nghe có vẽ bụi bặm từ YouTube rồi chỉ việc thêm nó vào bản nhạc mà thôi”. Tuy nhiên, theo nhiều góc nhìn khác nhau, thì Emune cũng cảm thấy không có vấn đề gì với cách làm đó: “Tôi tôn trọng mọi thứ đang được thực hiện, tất cả cũng đều là sự sáng tạo”, anh ấy nói
Nhưng ở một góc nhìn khác, chẳng hạn như tay beatmaker của thành phố New York, Ninjoi, người vẫn tỏ ra hoài nghi khi một thể loại mà bây giờ tất cả những gì bạn cần là một chiếc máy tính, và anh cũng tin rằng mối quan tâm của mình là chính đáng. Ninjoi chia sẻ: “Tôi thấy lo-fi đang rất phát triển và cũng thay đổi rất nhiều so với 7-8 năm trước, tôi đã chứng kiến được sự bùng nổ của nó từ những ngày đầu tiên để rồi trở thành một trong những thể loại âm nhạc bị bão hòa nhất. Hầu hết mọi người đều không được đào tạo bài bản về cách mixing nên việc tạo ra những nhịp phách đó, âm thanh vinyl cũ kỹ [bằng phần mềm] sẽ dễ dàng hơn nhiều”
Ninjoi, một trong những nhà sản xuất có thâm niên; gương mặt đã góp phần phát triển và xây dựng cộng đồng này trong gần một thập kỷ vừa qua. Ngoài âm thanh, anh còn chia sẻ thêm về mối quan hệ truyền thống vốn có đang mất dần ý nghĩa của lo-fi với anime Nhật Bản. Ninjoi chỉ ra rằng, nhiều beatmakers trên SoundCloud gần đây đang bắt đầu đưa những hình ảnh lấy cảm hứng từ anime lên bìa của các bản nhạc của họ chỉ để được công nhận nhiều hơn.
“Điều buồn cười là nếu bạn sử dụng hình ảnh anime trên bìa của một trong những bản nhạc của mình trên SoundCloud, thì bạn sẽ nhận được nhiều lượt nghe hơn”, Ninjoi, người đã lớn lên và ngủ gật với những bộ anime cổ điển nói thêm. “Tôi đã thực hiện một thử nghiệm một lần, tôi làm một bản nhạc với một ảnh anime và kỳ lạ là nó đã có nhiều lượt nghe hơn các bản nhạc khác của tôi”
Vâng, những xung đột cố hữu trong cộng đồng lo-fi ngày nay đã rất rõ ràng: mọi người vẫn luôn tìm cách bắt chước những người vĩ đại đi trước nhưng họ không nhất thiết phải bắt chước tất tần tật về phong cách của họ. Lo-fi của bây giờ không phải là thứ của thời Nujabes-Dilla.
Đó có phải là một điều xấu? Cứ làm những thứ bạn phải làm. Lo-fi thì vẫn đang từ từ tận hưởng thời gian dưới ánh nắng mặt trời, nhẹ nhàng như chính cái giai điệu của nó vậy. Và việc tất cả đang làm, dù tốt hay xấu cũng một phần đã giúp thể loại này trở nên phổ biến chưa từng có, cũng như đưa những người như Dilla và Nujabes trở thành những huyền thoại của một trường phái âm nhạc
Tranh cãi là điều tất yếu của xã hội, nó có thể đưa thể loại chúng ta yêu thích đi lên hay cũng có thể là ngược lại. Chúng ta đang ở giữa một cuộc cách mạng, hoặc cũng là một sự tiến hóa của lo-fi; như Substantial đã từng nhận xét trong bài “Think Different” của Nujabes: chúng ta hãy tiếp tục “tạo ra những suy nghĩ thống nhất”
