Nghèo đói…có phải là trường đại học của thành công?
Câu trả lời là, đúng, nhưng cái nghèo có thể dẫn đến 2 lối sống, vượt khó và nghèo hèn. Ở dưới đáy của cái nghèo, cái khổ, người ta mới có động lực để vượt qua nó. Không ai khao khát thoát ra khỏi được đáy vực bằng một kẻ đang kẹt ở dưới đáy vực. Và, tôi đang nói đến Eminem ở độ tuổi 20s đang chới với trong vũng bùn nghèo đói, phẫn uất, mặc cảm đến tận cùng. Mr. Marshall đã tự họa chân dung của mình trong “The Slim Shady LP”, mà theo tôi tưởng tượng, phông nền màu đen với những vết rạch chằng chịt trên mặt nhưng vẫn nở nụ cười chua chát cùng với giọng điệu bất cần nhưng luôn trực trào bật khóc. Ngay lập tức, tôi liên tưởng đến gã hề Joker của Joaquin Phoenix gần đây, mà xâu chuỗi lại, tôi tìm thấy khá nhiều điểm tương đồng của 2 gã “điên” này.
Phải, gần đây tôi có nghe lại The Slim Shady LP, siêu phẩm này không phải là siêu phẩm đưa tôi đến với ông chú già Em mà là một album khác, tuy nhiên nó đã đưa trình của chú lên một tầm cao mới (ít nhất là trong mắt của tôi), nhưng ở lần này tôi đã dừng lại thật lâu ở Rock Bottom, con track mà trước đây tôi từng không nghe kĩ trong album, và buộc tôi phải replay. Mở đầu, đoạn Intro “To all the happy people…” khiến người ta nghĩ rằng đây sẽ là một track vui vẻ, nhưng không, đó chỉ là một cách nói sarcasm Em thường dùng. Thật sự là…..
“Ayo, this song is dedicated
To all the happy people
All the happy people who have real nice lives
And have no idea what it’s like to be broke as fuck”
Rock Bottom – là lớp đá cuối cùng của Trái đất, ám chỉ đến cuộc sống bần cùng dưới đáy xã hội của Eminem. Cũng giống như gã hề nghèo kiết xác Arthur Fleck của Gotham, Marshall 23 tuổi ngày ấy chỉ là một chàng trai da trắng đơn độc ở Detroit, làm công với mức lương dưới cả mức lương cơ bản (chỉ 5.14$/ giờ), chật vật để kiếm sống, thường xuyên bị bắt nạt và đánh đập. Trong tự truyện “Angry Blonde”, Em từng chia sẻ rằng anh đã viết ca khúc này vào ngày bị đuổi việc, không một xu dính túi, trớ trêu thay, đó là thời điểm rất gần với Giáng sinh, sinh nhật của Hailie.Tối hôm đó, anh đã muốn tự kết liễu bản thân để giải phóng mình khỏi nỗi tủi nhục. Có lẽ, thứ to nhất của đàn ông là niềm kiêu hãnh, cái “sĩ”. Cái cảm giác bất lực không xu dính túi, không có lấy nổi một công việc khi mình phải gồng gánh cả gia đình, nó sẽ đánh gục bất cứ người đàn ông nào dù có mạnh mẽ đến đâu…
“Full of venom and rage, ‘specially when I’m engaged
And my daughter’s down to her last diaper, it’s got my ass hyper”
(Cuộc đời tao nhiều sóng gió hơn khi tao đính hôn
Con gái nhỏ đã gần hết tã, tao méo mặt mà không biết làm gì hơn.)
Nếu như Arthur Fleck là nhân vật hư cấu, có một bà mẹ già trong nhà phải nuôi thì Marshall ở ngoài đời thật có một cô vợ luôn nhìn anh với ánh mắt chán ghét và một cô con gái nhỏ. Tuổi thanh niên vốn đã nhiều sóng gió, anh không hề muốn con gái phải chịu đựng cảnh đến tã cũng không có mà mặc. Và, đó là cảm giác ở dưới tận đáy của địa ngục trong cuộc đời mình…Đến mức anh chỉ muốn khóc, cầm súng lên và giết ai đó, như Joker khi bị dồn vào đường cùng…
“That’s rock bottom, when this life makes you mad enough to kill That’s rock bottom, when you want somethin’ bad enough to steal
That’s rock bottom, when you feel like you’ve had it up to here
Cause you mad enough to scream, but you sad enough to tear”
(Đó là tận cùng của sự nhục nhã, khi cuộc sống dồn mày phải giết ai đó
Đó là tận cùng của sự nhục nhã, khi mày phải đi ăn cắp vì khốn khó
Đó là tận cùng của sự nhục nhã, khi không một tia sáng nơi đây lấp ló
Bởi mày quá phẫn uất, mày khóc đến giọt lệ cuối cùng mà mày có)
Tôi từng nghĩ rằng Em là một gã “Chí Phèo” thích rạch mặt ăn vạ, những kẻ nghèo luôn thích đổ lỗi cho hoàn cảnh…Nhưng, như Nam Cao đã nói, người khổ, họ có nghĩ được điều gì ngoài khổ đâu. Cũng giống như người đau chân, họ làm sao có thể nghĩ đến những thứ khác ngoài cái chân đau. Hay gần đây, một câu hỏi trong Parasite (Phim Ký Sinh Trùng 2019) luôn ám ảnh trong tâm trí tôi: “Vì sao người giàu lại tốt vậy – À, vì họ giàu, tôi giàu thì tôi cũng tốt vậy thôi”.
Và ước mơ thoát nghèo đã ám ảnh họ, sự tham lam đã nhấn chìm họ. Bần cùng sinh đạo tặc, cũng giống như Arthur Fleck aka Joker khi bị gã đồng nghiệp chơi xấu rồi bị đuổi việc, Marshall cũng bị dồn đến đường cùng, đến mức, anh ám ảnh với suy nghĩ căm ghét xã hội và muốn giết người, muốn ăn cắp. Có lẽ, như Em nói, và anh đã đúng, những người giàu có hạnh phúc, họ chưa từng sống trong cảnh khổ sở như anh, chắc sẽ không đời nào hiểu được sống cảnh nghèo đói nhục nhã như thế nào
“My life is full of empty promises and broken dreams” – Rock Bottom
(Cuộc đời tôi chỉ toàn những lời hứa suông và những giấc mơ tan vỡ)
“All I have are negative thoughts
I used to think my life was a tragedy”
(Tất cả những gì tôi có là những suy nghĩ tiêu cực
Tôi cũng từng nghĩ cuộc đời mình chỉ là một thảm kịch)
Tôi đã nghĩ ngay đến câu nói này của Arthur khi nghe đến verse 2 của Rock Bottom, và tôi đã tự hỏi, một cuộc sống không hy vọng, không bấu víu, không ước mơ, tất cả mọi thứ đều không thành, thì rút cục chỉ là một màu đen, tất cả những gì bạn còn lại là một cái xác biết tồn tại với những suy nghĩ tiêu cực. Nhưng sau đó, ở verse 2 này, Marshall đã tưởng tượng mình là một rap star, có một Merc 600 cùng thật nhiều tiền + nổi tiếng + được phụ nữ vây quanh, giống như phân cảnh Joker luôn ước mong được trở thành Stand up Comedian với ánh đèn sân khấu lộng lẫy và cùng với thần tượng Murray Franklin, nhưng tất cả chỉ là ảo vọng chốc lát, một khao khát đến đau đớn. Tỉnh lại trong căn nhà trống huếch nghèo nàn, cảm giác căm phẫn với thực tại lên đến đỉnh điểm.
“I’m screamin’ like them two cops when 2Pac shot ’em
Holdin’ two Glocks, hope your doors got new locks on ’em”
(Tao hét lên như thằng cảnh sát từng bị Pac bắn
Trên tay 2 khẩu Glock, mong cánh cửa mới của mày chắc chắn)
Line này làm tôi nhớ đến cảnh thảm sát trên tàu của Joker khi bị đánh. Bạo lực, nó không hề tốt, nhưng nó là một cách giải tỏa cảm xúc “chết người” cho kẻ túng quẫn, một liều morphine cực mạnh, nó làm mình nhớ đến nụ cười không chút hối hận của Joker khi bắn chết 2 người trên tàu, thì đây, Marshall đã vẽ ra cảnh chém giết tàn bạo trong đầu mà không chút ghê sợ. Máu lạnh, tàn nhẫn, đó chính là nhân cách Slim Shady của chúng ta, giống như cái tên album, Slim Shady LP.
Kết: Slim Shady LP, một tuyệt tác ra đời trong nghèo đói của chú già Eminem (mà tôi sẽ gọi yêu là “Chí Phèo” lol), dù sao thì, mong các bạn có thể lội ngược dòng lại thưởng thức siêu phẩm này và sau đó thì ra rạp thưởng thức lại Joker “Joaquin Phoenix”….Quá dài rồi….Nếu các bạn đã đọc được đến đây, well, cảm ơn các bạn đã dành thời gian đọc theory của tôi…Ném gạch nhè nhẹ, các bạn nhé..
From Hanoi with love…….
Beazy
