Hơn 25 năm trước, thế giới đã phải khóc than cho cái chết của Tupac Amaru Shakur khi anh qua đời trên giường bệnh viện ở tuổi 25, khi hoài bão và nhiệt huyết HipHop vẫn còn bừng cháy trong tim và chảy trong các mạch máu của anh. Để tưởng niệm hơn 20 năm sau ngày mất của Tupac Shakur, tôi xin viết bài này để nhìn lại, di sản mà Tupac đã để lại cho thế giới
Thug Life đến phút cuối đời
Ngày 7 tháng 9 năm 1996, khi Tupac vừa đi ra khỏi sân đấu giữa Bruce Seldon và Mike Tyson tại khách sạn MGM Grand ở Las Vegas, thì Travon “Tray” Lane, một thành viên gang Blood và cũng là đối tác của Suge Knight đã phát hiện thấy Orlando “Baby Lane” Anderson, từ gang đối thủ là Southside Crips, cũng đang ở trong sảnh của khách sạn MGM Grand. Tray đã kể lại rằng trước đó thì Baby Lane và một vài thành viên của Southside Crips đã cố cướp anh tại một cửa hàng. Nói rồi, Tupac, Suge Knight, Tray đã gọi hội đến hành hung Baby Lane. Sau vụ hành hung thì Pac đã tiết lộ với bạn gái là Kidada Jones rằng anh đã có liên quan đến vụ ẩu đả với Baby Lane và hứa sẽ về với cô ấy sau.
Vào khoảng 11 giờ 10, khi Tupac đang chờ đèn đỏ tại ngã giao giữa đường East Flamingo và đường Koval, trên đường đến Club 662 mà Suge sở hữu, thì có một chiếc xe của hai người phụ nữ đứng chờ bên trái chiếc BMW đen của Suge và Pac. Pac liền nói chuyện với hai người đó và thậm chí còn mời họ đến Club 662 chơi. Không lâu sau thì có một chiếc Cadillac trắng dừng lại bên phải xe của Pac, kéo cửa sổ xuống và xả đạn liên tục vào chiếc BMW, khiến Tupac bị dính hai viên đạn vào ngực, một viên vào tay và một viên vào đùi, trong đó có một viên đã qua thẳng ngực phải của Tupac, còn Suge Knight chỉ bị một phần mảnh đạn sướt qua đầu. Dù vậy, Suge Knight vẫn kịp đưa Tupac ra khỏi một đoạn từ nơi bị bắn. Sau đó thì hai người bọn họ đã được những cảnh sát đi tuần tra gần đó đến giúp đỡ. Suge chỉ bị thương nhẹ, nhưng Tupac thì đã ăn tận 4 phát đạn chí mạng trên người. Khi một trong những người cảnh sát đi tuần đến hỏi: “Who shot ya? Who shot ya?”, thì Pac đã lấy hơi dài và đáp lại, một trong những câu nói cuối cùng nổi tiếng nhất thế giới, rằng: “Fuck you”, và nhổ vào người của tên cảnh sát. Sau một tuần chống chọi với cái chết đang ngày một cận kề, Tupac Amaru Shakur đã mất vào 4 giờ 30 phút chiều, ngày 13/9.
Những giá trị tư tưởng bất tử với thời gian
Nếu phải viết về toàn bộ những lý tưởng Tupac muốn truyền vào âm nhạc của mình, thì chắc phải cần đến một cái thư viện nhỏ. Bao nhiêu năm vật lộn trên đường phố, cố gắng kiếm lấy từng đồng tiền một để trang trải cuộc sống của mình, Tupac đã được tiếp xúc với những mảnh đời của cuộc sống trong các khu ổ chuột, hood băng đảng, anh đã từng sống qua cuộc sống ấy. 2Pac đã chọn lấy lối sống tự do, thoáng đãng của một gã “thug”. Anh đã trải qua cả những giây phút khó khăn, nghèo đói nhất khi trong túi không còn một đồng tiền nào và cả những thời khắc đứng trên đỉnh cao huy hoàng của âm nhạc Hiphop lúc bấy giờ với hình tượng “thug life” của mình.
Không che đậy, không ẩn dụ hay mỉa mai, Tupac luôn thẳng thắn trên nhạc của chính mình. Tư tưởng xã hội của Tupac được xây dựng dựa trên những gì anh ấy thấy và trải nghiệm. Và nó cũng là một phần quan trọng trong chính âm nhạc của anh. Cuộc sống thời niên thiếu vây quanh bởi những con người nghèo khó và đói kém đã hình thành trong Tupac một hi vọng, một nỗi khát khao được thay đổi thế giới này. Tupac rap về sự tàn bạo trong cách cảnh sát đối xử với người da màu, về sự sát sinh vô nghĩa giữa những người da màu với nhau. Vòng xoáy bạo lực trên đường phố tưởng chừng đã nuốt trôi những ước mơ của những cô cậu thiếu niên da màu.
Nhưng không chỉ vậy, 2Pac còn tôn vinh giá trị của những người phụ nữ da màu trong xã hội lúc bấy giờ. Anh thấu hiểu, đồng cảm và chia sẻ cùng họ. Tupac khẳng định rằng: “Đã đến lúc chúng ta sẵn sang hi sinh cho người phụ nữ, sống thật cho người phụ nữ và hãy hồi phục những người phụ nữ. Bởi nếu không, thì chúng ta sẽ nhận lại một thế hệ căm ghét những người phụ nữ, người đã sinh ra chúng”.
Tupac sinh ra trong một gia đình thiếu đi vòng tay của một người bố. Anh được nuôi nấng, dạy dỗ và chăm sóc bởi bàn tay của những người phụ nữ, đặc biệt là mẹ anh. Tupac đã ý thức được điều này từ rất sớm và luôn thể hiện sự kính trọng với phụ nữ trong âm nhạc của mình cùng với việc mang lại nguồn năng lượng tích cực cho cộng đồng phụ nữ da màu giữa viễn cảnh lúc bấy giờ
Một track diss huyền thoại
Nhiều người chúng ta có lẽ không còn quá xa lạ với track diss “Hit ‘Em Up”. Được Tupac cho ra mắt vào ngày 4/6/1996, một thời gian sau khi Biggie Smalls tung track “Who Shot Ya”, bị Pac hiểu nhầm là đang nhắm đến anh. Trong track thì Pac đã không chỉ liên tục gọi tên các nghệ sĩ bờ Đông như Biggie, Lil Cease, Junior M.A.F.I.A, Mobb Deep, Chino XL,……. Mà còn lôi một vài fact chí mạng đến họ, như việc đã ngủ với Faith Evans, vợ của Biggie, hay việc Prodigy nửa còn lại của Mobb Deep bị bệnh hồng cầu liềm (có thể ảnh hưởng đến tính mạng). Ngoài ra, 2Pac còn liên tục gửi các lời đe dọa đến Bad Boys Records, kẻ thù không đội trời chung bấy giờ của Death Row, và khẳng định sẽ sẵn sang sử dụng đến vũ lực, súng đạn khi bắt gặp họ
Ý nghĩa sâu xa hơn của dòng chữ Thug Life
2Pac nghĩ về ý nghĩa của dòng chữ Thug Life khi anh bắt đầu hình thành các mối quan hệ với băng đảng ở khắp L.A, từ Bloods cho đến Crip. Pac không chỉ nhìn họ như là những con người nguy hiểm, bạo lực và đáng sợ. Anh thấy được khả năng điều khiển và tổ chức lại những thứ từ đường phố, tương tự với những gì mẹ anh đã làm được với tổ chức Black Panther (có thể hiểu đơn giản rằng đây là tiền thân của BLM). Đồng thời, Pac cũng nhận ra rằng, tiếng nói của anh có sức nặng đối với các băng đảng lúc bấy giờ. Anh đã bắt đầu được được nhiều thành viên trong các băng nhận ra mình. Rồi đến một ngày, Tupac nhận ra trách nhiệm của mình trong việc kết nối các thành viên trong băng đảng với nhau.
Từ đó, ý niệm về THUG LIFE đã ra đời trong đầu Tupac. Dịch ra là lối sống giang hồ, du côn (hoặc du đãng). Nhưng với Tupac, nó còn có ý nghĩa sâu xa hơn thế. Trong lời của Pac, anh cho rằng nó là viết tắt của The Hate U Give Little Infant Fucks Everyone. Nó mang cho mình một thông điệp rằng: Nếu bọn trẻ không được nuôi dưỡng bởi tình yêu thương và sự tích cực từ bé, mà lại bị nhồi nhét bởi những tệ nạn xã hội, thì khi lớn lên, chúng cũng sẽ là một phần của nó, và rồi lặp lại với thế hệ sau, như một vòng tuần hoàn. Tupac cũng từng là một đứa trẻ phải tiếp xúc quá sớm với sự khắc nghiệt của xã hội và khu ổ chuột nơi anh lớn lên, nên anh là người hiểu rõ nhất về sự nguy hiểm và đáng sợ của việc những thế hệ sau sẽ không phá vỡ được vòng tuần hoàn của xã hội. Anh khắc dòng chữ đó trước bụng, như là một lời nhắc nhở với chính bản thân mình về sứ mệnh mà anh đang mang. Ngoài ra, Tupac còn viết ra “Code of THUG LIFE”, sau này được biến thành “Street Code” (gọi nôm na là luật đường phố)
