Trong suốt bề dày lịch sử, nghệ thuật và chất kích thích luôn là cái gì đó luôn gắn bó mật thiết và đồng thời tương trợ lần nhau. Chất kích thích ảnh hưởng tới não bộ của những người nghệ sĩ, kích thích trong họ khả năng sáng tạo tuyệt vời mỗi khi cần tìm một nguồn cảm hứng mới.
Vào thời kỳ hội nhập hiện nay, có lẽ đa phần chúng ta đều biết tới một loại chất kích thích rất quen thuộc đó là “cần sa” ( hay còn được gọi là marijuana/cannabis ). Ngược về quá khứ, cần sa được sử dụng khá sớm vào khoảng thiên niên kỷ thứ 3 TCN. Người ta dùng nó để tạo nên hiệu ứng ưng phấn, bay bổng lên tâm thần và sinh lý, đơn giản hơn thì ở Việt Nam được gọi là “phê”. Ngoài ra cần sa còn được sử dụng trong y tế với mục đích điều trị bệnh hoặc cải thiện triệu chứng. Trong một cuộc khám phá, các nhà khoa học đã tìm thấy dấu vết của cần sa trong tẩu thuốc của William Shakespeare – nhà văn kiêm nhà soạn kịch vĩ đại người Anh. Phải chăng đó chính là nguồn cảm hứng để Shakespeare tạo ra những tác phẩm để đời còn vang tiếng đến tận ngày nay ?
Trong giới Hip-Hop, nhiều rapper công khai sử dụng cần sa để giải trí và tìm nguồn cảm hứng sáng tác cho bản thân, tiêu biểu phải kể đến Snoop Dogg – huyền thoại rapper đến từ bờ Tây của nước Mỹ. Trong một cuộc phỏng vấn, Snoop từng chia sẻ rẳng ông hút 81 điếu cần một ngày.
Ngoài cần sa, chúng ta còn có “lean” ( hay còn được gọi là purple drank, cough syrup, nước nho ) – một loại ma túy tổng hợp thường được điều chế từ nước có ga và thuốc ho. Trong lean có chứa codeine – chất này được sử dụng trong nhiều loại thuốc an thần và người sử dụng nó có cảm giác bay bổng, mơ màng và “bê”. Lean khá phổ biến và được biết đến rộng rãi trong giới Hip-Hop, được lăng xê khá nhiều trong lyrics lẫn MV của những rapper. Trong “Gucci Gang” của Lil Pump có câu :
“ My lean cost more than your rent … “
( Lean của tao đắt hơn tiền nhà của mày đấy )
Bên cạnh âm nhạc, lĩnh vực hội họa cũng có nhiều họa sĩ sử dụng chất kích thích để tác động lên óc sáng tạo của bản thân. Vincent Van Gogh – danh họa người Hà Lan, ông thuộc trường phái hậu ấn tượng và là nghệ sĩ tiên phong của trường phái biểu hiện và có ảnh hưởng rất lớn tới mỹ thuật hiện đại, đặc biệt là với trường phái dã thú. Trong những năm cuối đời, ông thường gặp phải nhiều vấn đề về thần kinh và mắc chứng nghiện rượu, nhất là rượu Absinthe. Trong một số nghiên cứu, bác sĩ của Van Gogh được cho là đã kê đơn thuốc Digitalis (Mao Địa Hoàng) nhằm mục đích chữa chứng bệnh động kinh cho ông. Những người từng dùng Digitalis với liều lượng lớn cho biết họ gặp phải một số vấn đề về thị giác khi thấy những điểm vàng có quầng sáng xung quanh. Người ta tin rằng những tác phẩm của ông với tone màu vàng rực rỡ của ông là do tác dụng phụ của Digitalis đem lại và đó là những viễn cảnh mà Van Gogh thấy được trong cơn ảo giác của mình.
Ở Việt Nam, có một văn hóa khá phổ biến được biết đến với cái tên thân thuộc là “bay lắc”. Trong nhiều cuộc vui chơi, hai thứ phổ biến nhất chính là “thuốc lắc” (Ecstacy hay MDMA) và “ketamin” (người Việt Nam gọi tắt là Ke). Sự liên kết này được thể hiện khi các player thường dùng nó giữa không khí sôi động của quán bar, nhịp drum đập liên hồi của dòng nhạc Vinahouse. Các chất khác như LSD (Lysergic acid diethylamide), Nấm Thức Thần cũng từ cộng đồng Psychedelics lan tỏa tới nhiều cộng đồng âm nhạc như Rock, Punk và Hip-Hop ở Việt Nam.
Lợi ích mang lại là vậy, nhưng không ít người trong họ đã phải vật lộn với chính những vấn đề về sức khỏe, tâm thần bởi những tác hại bên cạnh lợi ích mà chất kích thích đem lại. Có thể nói, việc sử dụng chất kích thích nhằm thúc đẩy sự tự do sáng tạo đôi khi bị áp đảo bởi những thứ khác trong con người là một con dao hai lưỡi – hữu dụng nhưng cũng chẳng kém phần nguy hại. Không thiếu những trường hợp vì lạm dụng, dùng quá liều lượng thuốc dẫn đến cái chết đầy đáng tiếc.
Âm nhạc và chất kích thích có một mối liên kết, chúng luôn đồng hành và tương trợ lẫn nhau và thật khó để tìm thấy một thứ văn hóa nào khác có nét tương đồng và điểm độc đáo giống như vậy. Nhờ những thứ được gọi là chất thức thần ấy, những con người sống chết với nghệ thuật lại có cơ hội thỏa mãn chất điên loạn bên trong họ, đưa những cảm xúc cháy bỏng ít được bộc lộ vào trong những tác phẩm nghệ thuật mà bản thân tạo ra bằng tất cả đam mê.
Xin lưu ý : bài viết không truyền bá tư tưởng, cổ xúy hành động sử dụng chất kích thích, những loại chất không được phép lưu hành dưới luật pháp của nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.
