Melle Mel, Grandmaster Caz, Rakim, KRS One, Kool G Rap, Big Daddy Kane, Nas, AZ, Scarface, Biggie, Big L, Big Pun, Masta Ace, Redman, Black Thought, Mos Def, Talib Kweli, Andre 3000, Eminem, Royce Da 5’9, và …. . Đã có rất nhiều lyricists tiếng tăm trong suốt dòng chảy lịch sử Hip Hop, với một số rapper được đề cập ở đây, họ đã được xem là biểu tượng, nhưng một số khác họ lại bị underrated (đánh giá thấp).
Vâng! Và đây cũng luôn là một trong những chủ đề có thể tạo ra vô số những cuộc tranh luận gay gắt nhất – về việc liệu ai là người bị underrated nhất. Và chắc bạn cũng có một lyricists yêu thích cho riêng mình nhỉ? Không biết họ có trong danh sách này không? – Cùng theo dõi nhé.
AZ
Khi ai đó nghĩ về Hip Hop thập niên 90, những cái tên đầu tiên sẽ xuất hiện trong đầu họ thường sẽ là Biggie, Tupac hay Nas. Hay khi hỏi ai đó hỏi sâu hơn về thời đại đó, bạn sẽ nghe về A Tribe Called Quest, Big L, Big Pun, Lauryn Hill, và…… Nhưng tiệt nhiên, cho đến ngày hôm nay chưa bao giờ tôi được nghe thấy ai nhắc đến AZ
Tua ngược thời gian lại một tý. Tháng 10 năm 1995, AZ đã cho lên kệ album phòng thu đầu tay của mình, “Doe or Die”. Theo nhiều chuyên gia đánh giá, anh chính là hiện thân của Hip Hop East Coast thập niên 90, cách đi flows mượt mà của anh có thể cạnh tranh với cả King NYC, Notorious BIG. Kỹ năng chơi chữ của AZ phải khiến Nas ngồi xuống, mắt chữ A miệng chữ O, “WOW”, và đặc biệt, AZ còn sở hữu một vocal cực kỳ độc đáo, khi lắng nghe, anh ấy nghe như chỉ mới 15 tuổi, mặc dù hiện nay anh đã gần ‘hàng 5’. Nếu bạn nghe một bài của AZ, chắc chắn bạn sẽ muốn lắng nghe thêm 10 bài nữa.
Nói đơn giản hơn hơn – nếu chúng ta nghĩ đến Nas, thì thứ đầu tiên ta sẽ nghĩ đến là ‘Illmatic’, và khi tôi đến nghĩ AZ thì ngay lập tức sẽ nghĩ ‘Doe or Die’
Pharoahe Monch
Pharoahe Monch, một nghệ sĩ đến từ quận Queens, New York, người đã đi đầu trong lĩnh vực đổi mới lyrical trong ba thập kỷ nay. Với Monch, anh không chỉ đơn giản là một trong những lyricists ưu việt nhất của Hip Hop – khi đã cho ra đời những âm điệu phức tạp cùng những rap line vô cùng thông minh; mà ở đây, thứ khiến cho rapper 48 tuổi này trở nên đặc biệt hơn nữa là vì anh còn một nhà bình luận chính trị và xã hội vô cùng sâu sắc.
Một chút về Pharoahe Monch: Nghệ danh của anh có nguồn gốc từ con búp bê khỉ Monchhichi. Đó là khi mái tóc của anh bị cắt hỏng lúc còn ở tuổi thiếu niên, nó đã khiến Monch trông giống như một “con tinh tinh”, và đã khiến các cô gái trong lớp của Monch gọi anh là “Monchhichi”, sau này thì được rút ngắn thành “Monch”.
Trước khi trở thành một nghệ sĩ solo, Monch chính là một phần của bộ đôi HipHop Undergroun được kính trọng nhất của những năm 1990 cùng với anh bạn Prince Poetry, Organized Konfusion. Và trong thời gian này, bộ đôi xứ Queens ít nhiều cũng đã cho phát hành ba album để đời cho mình, gồm có album cùng tên “Organized Konfusion”, “Stress: The Extinction Agenda”, và “The Equinox”.
Với khâu sản xuất hầu như là ‘tự xử’, cả ba album trên đều nhận được những phản hồi vô cùng tích cực từ giới phê bình, nhưng doanh thì vẫn khá là khiêm tốn – do đó, bộ đôi này đã chia tay sau khi cho ra mắt album cuối cùng của nhóm vào năm 1997, “The Equinox”
Pharoahe Monch sau đó đã ký hợp đồng với Rawkus Records (một hãng thu âm độc lập) sau khi xuất hiện cùng nhiều nghệ sĩ khách mời trong album tổng hợp của hãng. Sau lần xuất hiện này, Monch ngay lập tức cũng cho ra mắt “Internal Affairs”, dự án solo đầu tay của mình vào năm 1999, với đĩa đơn vô cùng ăn khách, “Simon Says”. Nhưng bất chấp thành công của nó, bài hát này đã gây ra nhiều tranh cãi khi Monch sau đó đã bị kiện vì track sử dụng sampled từ “Gojira Tai Mosura” của nhà soan nhạc người Nhật Bản – Akira Ifukube. Việc sampled không rõ ràng đã khiến việc phân phối dự án này của anh có phần bị đình trệ.
Sau album Internal Affairs cùng những tranh cãi về đĩa đơn hit của mình, Pharoahe đã ngưng không phát hành một dự án solo nào khác trong nhiều năm tiếp đó. Tuy nhiên, anh ấy vẫn thực hiện một số bài và xuất hiện trong một số ca khúc với tư cách là khách mời. Đến năm 2000, MC xứ Queens đã cùng với Mos Def và Nate Dogg để cùng nhau cho ra track “Oh No”. Năm 2003, Pharoahe cho ra mắt “Agent Orange”, đĩa đơn cuối cùng của anh thông qua Rawkus Records, một bài hát về chủ đề chiến tranh lấy cảm hứng từ một tác phẩm ra mắt năm 1991 của anh, “Releasing Hypnotical Gases”
Đến tận tháng 6 năm 2007, Monch mới bắt đầu cho ra mắt “Desire”, album solo thứ hai của mình trước sự hoan nghênh của hầu hết giới phê bình. Pharoahe Monch đã chia sẻ về dự án này: “Nó rất có hồn, đầy phúc âm, một âm thanh mới mẻ đối với tôi”.
Tiếp tục với sự nghiệp âm nhạc của mình, tháng 3 năm 2011 Monch cho lên kệ album solo thứ ba, “WAR (We Are Renegades)”; và album thứ tư “PTSD: Post Traumatic Stress Disorde” vào ngày 15 tháng 4 năm 2014, dưới hãng đĩa cho chính anh thành lập, WAR Media. Album này cũng là phần tiếp theo về mặt ý tưởng cho album thứ ba của Monch, WAR (We Are Renegades), với hai đĩa đơn gồm “Damage” và “Bad MF” do Lee Stone sản xuất.
Tháng 1 năm 2021, Pharoahe Monch đã bắt tay cùng với Marcus Machado (guitar) và Daru Jones (trống) để cho ra đời ban nhạc rap-rock mang tên th1rt3en – với dự án âm nhạc mang tên “A Magnificent Day For An Exorcism”
Aesop Rock
Aesop Rock, một nghệ sĩ Hip sinh ra ở New York, và làm việc tại San Francisco. Ngoài là một nhà sản xuất kiêm diễn viên nổi tiếng được giới phê bình đánh giá cao, bên cạnh đó anh còn được công nhận nhờ khả năng chơi chữ trừu tượng và vô cùng dày đặc vần là vần. Từ năm 1997 đến năm 2020, nam MC đã cho phát hành tận 8 album solo và một số EP và cùng một số dự án hợp tác khác dưới danh nghĩa là thành viên của The Weathermen, Hail Mary Mallon (cùng Rob Sonic & DJ Big Wiz), The Uncluded (với Kimya Dawson ) và Malibu Ken (với Tobacco)
Vào tháng 5 năm 2014, trong một nghiên cứu của Matt Daniels đã phát hiện ra rằng vốn từ vựng của Aesop Rock trong hầu hết các tác phẩm âm nhạc cua anh đã vượt qua 85 nghệ sĩ Hip Hop tên tuổi khác (cũng như các tác phẩm của Shakespeare). Do sở hữu chất lyrical cùng nội tâm vô cùng phức tạp, Aesop Rock luôn là một dang nghệ ‘cực kỳ kén người nghe‘. Nhưng dù muốn hay không, không thể phủ nhận rằng anh ấy đã có vài dự án kinh điển mang tên mình
Gift Of Gab
Là một nửa của bộ đôi đến từ Sacramento, California – Blackalicious. Gift Of Gab lần đầu xuất hiện trước rap game là vào năm 1999 với “Nia”, một album cổ điển mang âm hưởng vô cùng nhẹ nhàng, và đây cũng là dự án luôn xuất hiện trong danh sách những “album Hip Hop yêu thích nhất mọi thời đại”.
Kể từ tác phẩm để đời này của bộ đôi, với các dự án solo và sự xuất hiện của khách mời sau này – Gift Of Gab đã có thể tự khẳng định mình là một trong những lyricists đẳng cấp nhất vào thời điểm đó nhờ vào vốn từ vựng khổng lồ, sơ đồ vần điệu phức tạp đi cùng theo đó là kỹ năng chơi chữ phức tạp. Tuy nhiên, trái ngang là danh tiếng nó không hề tỷ lệ thuận với khả năng của anh ấy tý nào. Kể từ lần đầu tiên xuất hiện cho đến nay, có thể nói Gift Of Gab chưa bao giờ được biết đến rộng rãi như anh ấy xứng đáng.
Gift of Gab đã qua đời ở tuổi 50 vì căn bệnh suy thận vào tháng 6 năm 2021
Killah Priest
Kể từ khi Hip Hop trở nên náo nhiệt như bây giờ, đã có rất nhiều người tin rằng họ là người nắm giữ bí mật về ý nghĩa của cuộc sống. Vì vậy, nhiều nghệ sĩ cũng đã cố khám phá những trí tuệ cổ xưa của nhân loại – để giúp chúng ta có thể hiểu được rằng liệu chúng ta là ai? và lý do tồn tại thực sự của loài người là gì?. Vâng! Walter Reed hay còn được biết với nghệ danh Killah Priest là một trong số ít người được chọn xứng đáng khả năng này
Sinh ra bên trong Bedford-Stuy, khu dân cứ khét tiếng tệ nạn của Brooklyn, Killah Priest, hay gọi đơn giản là Priest đã bắt đầu hành trình của mình như một storyteller (người kể chuyện) tài ba kể từ khi còn là một đứa trẻ luôn dùi đầu với những nghiên cứu về kinh thánh và các nền văn hóa khác nhau của lịch sử cổ đại. Với mớ kiến thức khổng lồ, cũng như niềm tin mạnh mẽ về tin tôn giáo – nếu lần đầu làm quen với Priest, anh ta có thể sẽ khiến bạn sẽ ngợp trong những vần điệu sống động và giàu trí tưởng tượng của anh ấy. Thế giới lần đầu tiên được biết đến với phong cách độc đáo của Priests là vào năm 1994 trong album “6 Feet Deep” của nhóm Gravediggaz. Cũng như dẫn đến sự xuất hiện khách mời của anh trong “Return to the 36 Chambers: The Dirty Version”, album kinh điển của emcee quá cố Ol ‘Dirty Bastard, và track “B.I.B.L.E (Basic Instructions Before Leaving Earth)” trong album ‘Liquid Swords’ của sư phụ GZA . Năm 1995, Priest ký hợp đồng với Wu-Tang Records và thành lập nên bộ tứ mang tên Sunz of Man cùng với các rapper như Hell Razah, 60 Second Assassin, và Prodigal Sunn.
Năm 1998, Priest cho ra mắt “Heavy Mental”, album solo đầu tiên của anh dưới hãng Geffen Records.
Có thể nói Killah Priest đã xây dựng cho mình một lượng kha khá người hâm mộ vô cùng nhiệt thành, những tín đồ luôn trung thành với thương hiệu Wu-Tang. Sự tôn trọng mà anh dành được từ các nghệ sĩ cũng như người hâm mộ trong giới underground cũng như mainstream cũng là điều không cần bàn cãi. Trong suốt sự nghiệp của mình, Priest đã phát hành hơn chục album solo dài hơi, được giới phê bình đánh giá rất cao – cũng như một số dự án nhóm với Sunz of Man, The HRSMN, Black Market Militia, Army of Pharaohs, và Chief Kamachi.
Tuy nhiên, với những thay đổi mà HipHop đang gánh chịu do nền công nghiệp thương mại hóa cao như hiện nay, tính nghệ thuật và lyricism thực sự đã trở nên ít quan trọng hơn trong những năm gần đây. Tuy nhiên, với Killah Priest, anh ta vẫn luôn trung thành với trái tim và tâm hồn của mình như một nghệ sĩ. Sự độc đáo của Priest đã khiến anh ấy trở thành một thế lực tự nhiên trong rap game, và anh ta cũng không hề có ý định dừng lại tại đây; sức ảnh hưởng của nam rapper đến từ Brooklyn chắc chắn sẽ được trân quý bởi thế hệ sau này
Tech N9ne
Tech N9ne là một hiện tượng đến từ thành phố Kansas, người đã thành công trong việc xây dựng một đế chế indie trên nền âm thanh vô cùng độc đáo của riêng mình. Tính độc lập của undergrond có thể sẽ không như ngày nay nếu không có những người tiên phong như Tech N9ne, nhà đồng sáng lập của Strange Music.
Với lịch trình biểu diễn dày đặc, âm thanh mới lạ, style rap “chopper” đặc trưng của Tech N9ne – kết hợp với sự nhạy bén trong kinh doanh của CEO Strange Music, Travis O’Guin đã đưa hãng trở thành một trong những hãng Hip Hop độc lập quan trọng nhất trên thế giới.
Anghellic (2001), Everready (The Religion) (2006), K.O.D. (2009), All 6’s And 7’s (2011), và Something Else (2013) là một trong những album yêu thích của tôi
Percee P
Percee P, một trong những nghệ sĩ tuyệt vời, và là một emcee chưa bao giờ lỗi thời. Kỹ năng cũng như phong cách của rapper xứ Bronx được cho là thứ đã ảnh hưởng đối với những người như Pharoahe Monch (có thể thấy được trong phần intro của “Lung Collapsing”), hay cả nguyên tổ đội DITC (thông qua Lord Finesse, người đã battle với anh vào năm 89). Và trong suốt sự nghiệp của mình, Percee P cũng đã từng làm việc cùng vô số biểu tượng làng rap như Kane & Kool Keith đến Aesop Rock, Jurassic 5 – dĩ nhiên anh luôn tạo được sự nổi bật đáng kể khi đứng cùng họ. Và “Perseverance” là album đầu tiên cũng như duy nhất của Percee P, tất cả các bản nhạc trong album đều do chính tay Madlib sản xuất
Aceyalone
Là thành viên của một số tổ đội HipHop như “Freestyle Fellowship”, “Haiku D’Etat” và “The A-Team” – cũng như đồng sáng lập của Project Blowed. Ngoài những điều trên, Aceyalone còn được biết đến nhiều hơn với vai trò là người đã phát triển ‘Left Field Hip-Hop’ ở Bờ Tây vào thời điểm Gangsta Rap đang thống trị vùng đất này. Là một nghệ sĩ vô cùng tài năng và độc đáo, Aceyalone là loại người không bao giờ chấp nhận với những gì đang có – khi anh luôn tìm cách để vượt qua mọi ranh giới như để thử thách chính bản thân mình
Trong suốt sự nghiệp của anh, nam rapper đến từ bờ Tây đã cho ra mắt một chuỗi các album vô cùng xuất sắc, đáng chú ý nhất ở đây chính là kiệt tác ‘left field’ “A Book of Human Language (1998)”, một album tuyệt vời kết hợp trí thông minh, óc sáng tạo cũng như kỹ năng lyrical đỉnh cao của anh
R.A. The Rugged Man
Có rất ít nghệ sĩ từng gây tranh cãi vì tầm ảnh hưởng của chính mình. Nhưng huyền thoại New York, R.A The Rugged Man đã sống với điều đó khi đồng thời truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ rapper; trong khi bị cấm ở mọi hãng thu âm lớn và thậm chí là bị cấm biểu diễn ngay trong thời kỳ bùng nổ của underground cuối những năm 90. Nhưng bằng khả năng và tầm ảnh hưởng không thể phủ nhận của mình, âm nhạc của anh đã được người hâm mộ ví như những trang sử Hip Hop, thứ đã tồn tại và phát triển nhờ vào sức mạnh ca từ của R.A, cũng như người đã tạo tiêu chuẩn của một “Real MC”
RA The Rugged Man, một trong những rapper yêu thích của tôi trong rap game này, với một tính cách khí khái, luôn nói ra những gì anh ta nghĩ, bất kể người khác nghĩ gì về những điều đó. Ở phần nội công, với kỹ năng kỹ thuật, flow đa dạng, kiểm soát hơi thở cũng như cách xây dựng, sắp đặt câu cú ở mỗi bar – thứ mà cả những rapper hàng đầu hiện nay chưa chắc đã làm được; nếu có vị anh hùng nào dám bar-for-bar với R.A, chắc chắn đó là điểu sẽ không hề dễ dàng
Là một người mang cá tính mạnh mẽ không thích thỏa hiệp, nam rapper của chúng ta chỉ phát hành duy nhất hai album trong hơn hai thập kỷ hoạt động trong rap game – nhưng trên cả hai album đó và nhiều lần xuất hiện với tư cách khách mời, R.A The Rugged Man vẫn có thể thể hiện tất cả.
Canibus
Không ai có thể tranh cãi về kỹ năng lyrical của Canibus, một trong những biểu tượng mạnh mẽ nhất của underground. Nhưng sau một thời thời gian dài hoạt động trong rap game, một loạt dự án đã được ra mắt, và không ít trong số đó phải nhận những đánh giá tiêu cực từ giới phê bình. Thật sự để mà nói về những album thất bại của Bis, nó không hoàn toàn là từ anh mà có vẻ đây đa phần là ở khâu sản xuất ‘không giống ai’, cộng thêm tính khí bốc đồng đụng đâu chơi đó của anh
Tuy nhiên những album như “Rip The Jacker” (album phòng thu thứ năm của anh ấy) là một tác phẩm kinh điển không thế phủ nhận, và những album như “Mic Club: The Curriculum (2002)”, “Melatonin Magik (2010)” cũng vô cùng giá trị – nơi Canibus phô diễn kỹ năng thuộc hàng bậc thầy của mình
MF DOOM
Là một trong những nhân vật phản diện được yêu thích nhất Hip Hop, MF DOOM (đọc gọn là DOOM), người đã nhận được vô vàn lời khen có cánh vì những giai điệu sắc bén, ca từ tinh tế cũng như phong cách sản xuất vô cùng mới lạ. Trước khi trở thành một huyền thoại với chiếc mặt nạ này, DOOM đã được biết với cái tên Zev Love X, thành viên của KMD, một trong những nhóm nhạc có tầm ảnh hưởng nhất trong thời kỳ hoàng kim của Hip Hop
Trãi qua nhiều thử thách của cuộc đời, đến cuối những năm 90 – với ý tưởng về chiếc mặt nạ sắt của một nhân vật Marvel Comics, Dr Doom. Anh ấy đã dùng nó như một cách thể hiện bản ngã của mình, cũng như che đi gương mặt của một Zev Love X năm xưa. MF DOOM đã được sinh ra từ đây, đi theo sau đó là vô số sản phẩm để đời, có thể kể đến như ‘Operation: Doomsday (1999)’, ‘Mm..Food (2004)’, ‘Born Like This (2009)’, và một số dự án hợp tác – đáng chú ý nhất là ‘Madvillainy’ (được thực hiện với Madlib). Đây là nhân vật có thể nói là có tầm ảnh hưởng lớn trong giới underground Hip Hop, DOOM được khán giả mainstream biết đến nhiều nhất thông qua màn hợp tác của anh với ban nhạc ảo Gorillaz cũng như xuất hiện trên chương trình Adult Swim của đài Cartoon Network.
MF Doom qua đời vào ngày 31 tháng 10 năm 2020, ở tuổi 49; gia đình anh đã quyết định không công khai sự ra đi của anh cho đến hai tháng sau đó.
Một số cái tên khác
- Posdnuos
- O.C.
- Treach
- K-Rino
- Ras Kass
- Chino XL
- Cormega
- The Last Emperor
- Murs
- Brother Ali
- Elzhi
- Papoose
- Skyzoo
. ){kind=link}