Trong thời đại hiện nay, thời đại của thông tin trực tuyến, việc mà mọi người tìm kiếm thông tin qua màn hình máy tính ngày càng trở nên phổ biến. Nhờ vậy, tôi đã có thể xem, lắng nghe và tìm kiếm được khá nhiều nghệ sĩ tuyệt vời, những người chưa bao giờ được biết đến rộng rãi. Và một trong những người có thể ngay lập tức chiếm được tình cảm và sự kính trọng của tôi, đó chính là một nghệ sĩ HipHop mang một nữa dòng máu Việt Nam, “John Vietnam Nguyen”
Mọi người có thể đều biết đến John với danh nghĩa là một rapper, nhưng ngoài ra anh còn là một bboy, kiêm nhà hoạt động chính trị/nghệ thuật tại nơi anh sinh sống, Chicago. Cả đời John luôn sống với tôn chỉ, “Hãy luôn nhớ về gốc gác của bạn”. Là một nghệ sĩ người Mỹ gốc Việt, John luôn phải vật lộn với nhân diện gốc gác của mình và thật sự anh đã nhận khá nhiều chỉ trích, lời ra tiếng vào từ nhiều phía khác nhau, nhất là cộng đồng HipHop tại Việt Nam.
Theo như John đã từng nói:
“Tôi vẫn cho rằng cuộc chiến Việt Nam vẫn còn đang diễn ra…… Trong nhiều cách. Dù các tranh chấp vũ trang đã chính thức kết thúc vào tháng 4 năm đó. Tôi tôn trọng cả hai chế độ, nhưng niềm tin của tôi là của chính tôi, và không ai có quyền phán xét hay bắt tôi phải tôn thờ lá cờ nào cả”
Kể về cuộc đời của anh, John được sinh ra và lớn lên tại bang Illinois, thành phố Chicago. Tại đây anh được biết đến không những về thành tích học tập cực kỳ cao tại ghế nhà trường, mà còn về các hoạt động xã hội, chính trị mà John đã từng tham gia. Anh có năng khiếu về nghệ thuật văn học “spoken word” (một trường phái thơ ca), chủ đề mà John thường đưa vào các tập thơ của mình là vận động tinh thần cho tuổi trẻ, và lý tưởng sống. Bên cạnh đó, John cũng là một tín đồ của văn hóa Hiphop, anh đã đạt điểm cao nhất khi tham gia tranh học bổng của First Wave, với bài dự thi đọc rap, producer, và breakdance. Hơn hết anh còn là thành viên chủ chốt của Uptown Uprise, 1 tổ chức hoạt động xã hội với tư tưởng tìm kiếm hòa bình.
Còn về đam mê, anh từng chia sẻ rằng:
“Tôi từng muốn trở thành 1 bác sĩ, nhưng mẹ tôi nói: Con hãy trở thành một nghệ sĩ HipHop, đấy là thứ con yêu thích, trông thấy con thành công với đam mê của mình… cha mẹ cũng sẽ rất tự hào”.
Với niềm đam mê của mình, kèm theo lời động viên từ gia đình, John Vietnam đã tham gia vài cuộc thi Hiphop, trong đó có thể kể đến “Louder than a Bomb” tại Chicago, trong cuộc thi này anh đã lọt đến vòng chung kết 2 lần vào năm 2009 va 2010, anh và nhóm của mình đã đại diện cho Chicago đi tham gia kì thi toàn quốc vào năm 2010. Bên cạnh đó, John cũng là một ngôi sao sáng của những hoạt động cộng đồng như First Wave Spoken Word và Hip Hop Learning Community.
Nhưng tài năng thì đoãn mệnh, khi anh đang là sinh viên năm 2 tại trường Đại học Wincosin-Madison, vào rạng sáng thứ 6 ngày 30 tháng 8 năm 2012, trời mưa lất phất. John đi bơi cùng với 4 người bạn của mình tại hồ Mendota, 1 người trong nhóm đã bị vọp bẻ và John đã nhanh chóng liều mình để cứu bạn.
Người bạn thì may mắn qua khỏi, nhưng về John, vì quá kiệt sức khi cứu bạn, anh đã bị đuối nước. Đội cứu hộ sau đó phải mất hơn 15 phút mới tìm được anh, và đáng tiếc John không thể qua khỏi. Thi thể anh nhanh chóng được đưa về Chicago, tất nhiều người gồm gia đình, bạn bè anh, thậm chí đồng nghiệp trong các tổ chức anh từng hoạt động đều đến dự tang lễ và không khỏi xót thương anh vì hành động quả cảm này.
Sau lễ tang của John, người dân tại đây đã đặt tên ngày thứ 6 đó là “John ‘Vietnam’ Nguyen Day”. Và khoảng 2 năm sau, nhân ngày sinh nhật của John, thị trưởng của thành phố Chicago đã đổi tên đoạn đường North Winthrop trở thành ‘Honorary John “Vietnam” Nguyen Way’ nhằm tưởng nhớ đến chàng thanh niên tài năng này. Điều này đã trở nên vô cùng đặt biệt, bởi vì John chính là người Mỹ gốc Việt đầu tiên được mọi người vinh danh và đặt tên cho một con đường tại Hoa Kỳ.
Nhiều năm sau ngày anh mất, vào năm 2016 bạn bè và gia đình John đã thực hiện một bộ phim tài liệu mang tên “John Vietnam: One Life – One Love”, đoạn video dài 26 phút như tôn vinh về cuộc đời của người nghệ sĩ tài năng này
Là một người được sinh ra và lớn lên tại Mỹ, nhưng khi bạn lắng nghe ca từ của John, bạn có thể cảm nhận được tình cảm da diết của anh đối với nơi mà mẹ anh sinh ra, bà đã ảnh hưởng rất nhiều đến tư tưởng của anh, một con người tự do:
“Đầu tiên, xin chào / Tên tôi là John Vietnam / Lớn lên từ sự nuôi dưỡng bởi người phụ nữ của một quốc gia bị chiến tranh tàn phá / Đến đây và bắt đầu / Mẹ tôi đã không có tiền”…
đây là những câu từ mà John đã viết trong ca khúc “White House,What’s your Story?”. Hơn hết anh cũng nói về sự phân biệt đối xử trong cộng đồng nơi anh sống, như mọi người Việt, anh luôn tự hào về dòng máu đang chảy trong huyết quản của mình
“Tôi là một sản phẩm của quá khứ / Vậy hãy gọi tôi là cậu bé da trắng / Hoặc cracker đi / Bởi tôi luôn biết nguồn gốc của mình”
Với line trên, John đã mang lại một sự yên tâm cho cộng động thanh niên gốc Á về việc hiểu tầm quan trọng của nguồn gốc của họ.
Không những thế John cũng để lại một di sản tiếng Việt của mình trong video mang tên “A Hapa Raps in Vietnamese”, điều này như một minh chứng rằng John không bao giờ quên đi quê hương thứ hai của mình, nó vẫn luôn chiếm một khoảng lớn trong tim anh.
“Tôi nghĩ/ Cuộc đời khi đẹp khi xấu đó/ Sao thù hận nhau chúng ta cùng dòng máu đỏ/ Nô lệ của xã hội/ Chúng ta chưa có tự do/ Mọi người bị đói kiến thức/Mọi người chưa được ăn no/ Không có gì dễ ở trên đời này/ Người ta hỏi hoài/ Tôi sống ở đâu/ Mà nếu mà biết tôi đi ở đâu trước/ Đừng hỏi gì hết/ Đừng nói gì hết/ khi tôi không nói gì hết/ là tôi đã chết”.
Mọi người xung quanh luôn cố nói với John, cố hỏi rằng gốc gác của anh là đâu (ý chỉ 2 chế độ Việt Nam), và theo anh điều đó không quan trọng, thứ quan trọng nhất là nhận thức, tự do và thứ khiến cho mỗi người hạnh phúc (ăn no). Cuối cùng là đoạn kết, John cho rằng khi anh chết đi, thì cũng chính là lúc mọi người sẽ không còn khiến anh phiền lòng với những câu hỏi về gốc gác của mình, và đây cũng như điềm báo cho sự mất mát của gia đình anh
Trước lúc John Vietnam mất, lợi nhuận anh kiếm được từ việc bán CD của mình đều được sử dụng với mục đích giúp đỡ trẻ em nghèo ở Việt Nam. Đến khi anh mất, gia đình và bạn bè của anh đã thành lập nên quỹ từ thiện, “The John Vietnam Nguyen Educational Fund”, tập trung vào việc mang một tương lai tươi sáng hơn cho trẻ em, thanh thiếu niên thông qua giáo dục. Quỹ từ thiện bao gồm học bổng cho trẻ em nghèo, cung cấp cho chúng đồ dùng học tập, xe đạp, bàn, đèn học và học bổng đại học cho những người muốn theo đuổi nhưng không có tiền để đạt được ước mơ của họ.
RESPECT. RIP John “Vietnam” Nguyen – One Life, One Love
