Vào tháng 2 năm 1984, hầu như thế giới chưa bao giờ chứng kiến điều gì giống như vậy.
Đó là khi máy quay lia ngang qua và ghi lại những biểu cảm vô cùng sửng sốt trên gương mặt của Julio Iglesias, Latoya Jackson và Brooke Shields sau khi Herbie Hancock cùng ban nhạc của anh ấy vừa kết thúc màn trình diễn ấn tượng cùng bản hit đột phá, “Rockit” tại lễ trao giải lần thứ 26 của Grammy tại Los Angeles,
Trong một buổi biểu diễn, nơi xuất hiện của hàng loạt gương mặt của thời đại, Herbie chỉ tập trung vào cây đàn clavitar trứ danh của mình trong khi các vũ công đang thực hiện các động tác breakdance vô cùng kỳ lạ (đối với thời điểm đó). Phía trước, ở chính giữa là một bàn DJ được làm chủ bởi phù thủy Grandmixer D.ST. Tại đây, tất cả đang cho khán giả và cả thế giới, những người đang dõi theo tại nhà về một sự đổi mới trong âm nhạc, thứ đang dần chuyển mình trong bối cảnh hip-hop đang cực kỳ phát triển tại Bronx. D.ST đã sử dụng con máy Technics 1200s như thể chúng là một cây guitar điện và anh ấy chính là Eddie Van Halen.
Quay lại đến tháng 10 năm 2014: Khi Herbie trở lại phòng thu nhưng không sáng tác nhạc. Nhưng thay vào đó, người dẫn chương trình là NPR Diane Rehm đã đặt cho anh những câu hỏi về sự nghiệp huyền thoại của mình. Tại đây, nhạc sĩ bậc thầy 74 tuổi (thời điểm năm 2014, hiện tại ông đã 82 tuổi) đã nhớ về quá trình phát triển của mình, từ một nghệ sĩ dương cầm được đào tạo bài bản sang chơi với Miles Davis, và mang về cho mình 14 giải Grammy và thậm chí là giải Oscar cho bản hit “Round Midnight”.
Khi Rehm hỏi Herbie về màn đột phá năm 1983 của anh ấy, “Rockit,” thứ đã thể hiện sự khác biệt rõ ràng trong bối cảnh âm nhạc thời bấy giờ, anh ấy nói, “Chà, nó thực sự bắt nguồn từ hip-hop. Nhưng vào thời điểm đó, hip-hop là thế giới ngầm – chủ yếu ở New York – và nó vẫn chưa thực sự nổi lên. Tôi đã may mắn được ở đúng nơi, đúng thời điểm, với đúng người. Và chính bản thu âm của tôi đã thực sự đưa hip-hop trở thành thứ âm nhạc tiên tiến được quốc tế công nhận.”
Thực sự không ngoa Khi Herbie dám tuyên bố một câu ‘xanh rờn’ như vậy; Khi “Rockit” được ra mắt chính thức vào mùa hè năm 83, nó giống như thứ âm thanh của tương lai. Tự hào với giai điệu gây nghiện, đĩa hát đã vươn lên dẫn đầu bảng xếp hạng Billboard Hot Dance Club Play, tồn tại trong gần một tháng. Ngoài giải Grammy, video đỉnh cao này còn giành được 5 giải Spacemen tại lễ trao giải MTV đầu tiên vào năm 1984, vượt qua cả ông hoàng Michael Jackson, người chỉ giành được 3 giải.
Quay sang một nhân vật khác. Chỉ mới 17 tuổi khi “Rockit” ra mắt, Crazy Legs — hip-hop dancer mang tính biểu tượng của nhóm Rock Steady Crew huyền thoại cũng nói: “Thực tế là một nghệ sĩ tầm cỡ như Herbie Hancock đã tiếp cận cộng đồng hip-hop và đưa nó lên màn ảnh. Nhờ anh ấy, tôi nghĩ đó là một phát súng tuyệt vời cho hip-hop, giúp mở đường cho sự phát triển của thể loại, nền văn hóa này.”
Mọi người đều có xu hướng là đi trên một con đường an toàn — làm điều mà họ biết nó sẽ hiệu quả hơn là một sự đột phá. Việc mà chúng ta cần đó là phải tin tưởng bản thân. Nếu bạn có thể cho phép mình làm điều này thì bạn sẽ không bao giờ ngừng khám phá, bạn sẽ không bao giờ ngừng học hỏi, trong âm nhạc hay cả cuộc sống.
Từ Possibilities bời Herbie Hancock
Thực sự, vào năm 1982 thì sự nghiệp của Herbie không được tốt. Sản phẩm disco/pop “Lite Me Up” của anh là một thất bại, dù được sản xuất bởi Heatwave’s Rod Temperton, người chịu trách nhiệm cho một số bản hit lớn nhất của Michael Jackson như “Thriller” và “Off The Wall.” Trên thực tế, Herbie đã không có bản hit nào kể từ album kinh điển năm 1973 của anh ấy, “Headhunters”.
Nhưng may mắn thay, có một đứa trẻ đã trở thành quản lý của anh. Tony Meilandt, 25 tuổi, là một người có niềm đam mê âm nhạc và rất nhạy cảm với những gì mới mẻ. Khi đánh hơi được thứ hương vị của giới trẻ nhưng không có sóng biểu diễn, anh ấy đã được giới thiệu với một ban nhạc tên là Material, với tay bass Bill Laswell và Michael Beinhorn, cùng với kỹ sư âm thanh Martin Bisi, bộ ba này đã thành lập một nhóm sản xuất âm nhạc, và đang tạo ra rất nhiều đĩa hát ngầm cho hãng Celluloid thuộc sở hữu của Pháp.
Tony nói, “Đây giống như shot quay cuối cùng của Herbie, và anh có hứng thú không?'” Beinhorn nhớ lại, về cơ hội được làm việc với một huyền thoại đã mờ nhạt này.
“Vì vậy, anh ấy đã quay trở lại LA,” Laswell tiếp tục câu chuyện, “gặp Herbie, và một thời gian rất ngắn sau đó họ đến New York, đó là lúc Roxy đang bùng cháy.”, anh nói: “Một cuộc hẹn tại sàn pa-tin ở số 515 W. 18th ở quận Chelsea của Manhattan. Chúng tôi mời Herbie vào phòng VIP, nơi có những cửa sổ bằng kính để anh ta có thể nhìn thấy toàn cảnh cuộc chơi của chúng tôi. Và đêm có cả mấy tay lớn như Bambaataa, D.ST, Jazzy Jay, Afrika Islam, Red Alert – và tôi nói, ‘đây là những gì đang xảy ra’. Còn phản ứng của Herbie giống như, ‘ở đây đang có một cuộc bạo loạn’. Anh ấy đã không cảm nhận được nó”.
Nhưng chấp điều đó, Meilandt vẫn thuyết phục Herbie hợp tác với Laswell và Material, thỏa thuận để họ cung cấp hai bản nhạc. Trước khi qua đời vào năm 2004, Meilandt đã nói với tôi: “Không cần phải thuyết phục nhiều đâu vì Herbie chưa thực sự sẳn sàng.”
Nằm trong một nhà máy cũ ở khu Gowanus của Brooklyn, BC Studios là một không gian rộng 900 foot vuông — không giống như các studio thông thường, ở đây không có các phòng cách âm. Nhưng đó là nơi Laswell và Bisi sống ở đó, họ đã thành lập phòng thu này với tài sản thừa kế mà Bisi nhận được từ cha mẹ mình, cũng như số tiền mà Laswell có được từ nhà sản xuất Brian Eno, người đã làm việc ở đó được hai tháng. Tại đây, họ bắt tay vào thực hiện nhiệm vụ.
Beinhorn gần đây đã mua được một con máy drum Oberheim DMX hoàn toàn mới, được bán lẻ với giá khoảng 2.800 đô la vào thời điểm đó. Dù là máy drum thương mại hạng xoàng trên thị trường sau Linn Drum LM-1, nhưng các rapper rất thích nó nó vì âm thanh lớn. “Lúc đó tôi không hề biết sử dụng máy drum, vì vậy tôi phải tự học tất cả”, Beinhorn cười nhớ lại.
Lúc này Laswell đã thường xuyên làm việc với một nghệ sĩ người Cuba tên là Daniel Ponce, người mà anh ấy mô tả là “một thiên tài, kiểu giống như Ginger Baker hoặc Tony Williams,” và anh ấy muốn sử dụng anh ta cho dự án này. Anh nói: “Tôi cũng nghĩ rằng trống Batá có âm sắc mà chúng ta chưa từng nghe thấy trong bất kỳ bản nhạc điện tử nào”.
Batá là một loại trống hai đầu có ba kích cỡ — lớn, vừa và nhỏ — và thường được chơi bởi ba người. Ponce đã đến phòng thu một mình vào đêm hôm đó, và theo Bisi, anh ấy đã chơi cả ba chiếc trống. “Thay vì đó là một nhóm gồm ba người chơi Batá, anh ấy đã thực hiện cả ba. Thật tuyệt vời vì anh ấy tường tận những âm thanh này đến mức có thể tạo ra cảm giác như ba người đàn ông đang chơi cùng nhau.”
Sau đó Laswell muốn sử dụng scratching (âm thanh chà đĩa) như một yếu tố, vì vậy anh ấy đã gọi cho người bạn của mình là bố già Afrika Bambaataa và hỏi: “Ai là người mà tôi nên sử dụng?’ Và Bam nói, ‘Whiz Kid.'”
Whiz Kid & MC Globe, của Soul Sonic Force, đã có một đĩa hát nổi tiếng vào thời điểm đó là “Play That Beat Mr. DJ,” (Tommy Boy, 1983), là một trong những đĩa hát đầu tiên có tính năng scratching. “Vì vậy, tôi đã gọi cho Whiz Kid và anh ấy vừa nhập ngũ hoặc đại loại thế — anh ấy không thể tham gia — vì vậy anh ấy bảo tôi gọi cho học trò của anh ấy là DJ Cheese,” Laswell nhớ lại. Laswell không chắc mình có muốn đưa một anh chàng tên là Cheese đến LA hay không, vì vậy anh ta quyết định sử dụng một người mà anh ta đã biết, D. ST.
D, người đã được rất nhiều lời ca ngợi từ các dự án âm nhạc ở phía đông bắc Bronx, là một trong những DJ hip-hop đầu tiên quay tại Roxy – thậm chí trước cả Zulus. “Tôi chưa bao giờ là DJ Zulu,” anh ấy giải thích, “Tôi chỉ là cộng sự của Zulu Nation.” D xuất hiện tại BC Studio vào một đêm cùng với vài người bạn đi cùng – gồm một tài xế taxi người Puerto Rico từ Bronx, Mr. C. và Booski, một trong những MC của nhóm Infinity Rappers. Mặc dù anh ấy đã mang theo bàn DJ của riêng mình và một số đĩa hát, nhưng Bisi nói, “Tôi nghĩ Bill đã mường tượng ra thứ anh ấy cần với chiếc đĩa vinyl mà anh ấy mang theo.”
Trước khi trình bày bản nhạc cho Herbie, họ đã phải chuyển nó từ băng 2 inch 16 rãnh sang 24 rãnh, đây là tiêu chuẩn công nghiệp dành cho các bậc thầy vào thời điểm đó. Để làm được điều này, họ đã đến xưởng phim RPM, trên Phố E. 12. Theo Bisi, “Chúng tôi đã thực hiện một số bổ sung, chẳng hạn như thêm thắt thêm một chút âm thanh xung quanh. Về cơ bản đó là một sample, nhưng chúng tôi đã không làm điều đó chỉ với một sample đơn điệu. Vì các máy sampler vào thời điểm đó rất đắt tiền, và chúng tôi cũng không có sẵn nó”, anh ấy nói thêm, “Chúng tôi đã làm điều đó với chức năng lặp lại của bộ tạo độ trễ Lexicon, ghê chưa.”
Laswell ban đầu đã lên kế hoạch samples âm trap từ album “Led Zeppelin”. Anh ấy nói: “Tôi đã bật đĩa lên và có một sự phân tâm, kiểu như một cuộc điện thoại hay gì đó, nhưng đĩa hát vẫn đang phát. Nhưng đây giống như là một khoảng khắc, chúng tôi cần tập trung vì chỉ có thể samples thứ gì đó trong khoảng một giây, nhưng cuối cùng chúng tôi đã có được âm thanh đó, và đó không phải là trap mà hợp âm của guitar.” Sớ lỡ cũng là một phần của quá trình sáng tạo, và họ quyết định sử dụng nó, nhưng để thêm tiếng guitar vào bản nhạc, họ phải chơi nó theo cách thủ công với một fader vì bản âm midi vẫn còn khá thô.
Laswell và Beinhorn sau đó đã đến LA để giao bản nghe thử cho Herbie tại nhà riêng của anh ấy ở 1260 North Wetherly Drive, ngay gần Đại lộ Sunset ở Tây Hollywood – nơi trước đây thuộc sở hữu của nhà soạn nhạc nổi tiếng Igor Stravinsky. Cuộc gặp đầu tiên không lâu, trong chuyến đi thứ hai đến LA để hòa âm bài hát, họ đã mang theo D.ST và Grandmaster Caz của Cold Crush Brothers. Lần gặp này được tổ chức tại El Dorado Studios huyền thoại ở Hollywood với kỹ sư âm thanh Dave Jerden, người đã tiếp tục sản xuất cho các nhóm như Jane’s Addiction, Alice in Chains, và The Red Hot Chili Peppers (cuộc gặp kéo dài không quá một tiếng rưỡi). Theo Beinhorn, “Dave nói với tôi rằng Herbie đã đến gặp anh ấy và nói, ‘Điều này thật tuyệt phải không?’ Bởi vì anh ấy hoàn toàn không biết gì cả. Đối với tôi, nó giống như trường hợp bạn không có gì, bạn không có gì để mất.”
Ngay sau khi bài hát được hòa âm, họ rời sân bay với một bản sao trên băng cassette. Laswell nhớ lại, “Chúng ta có nhiều thời gian mà, hãy dừng lại ở cửa hàng loa này. Và chúng tôi vào trong và muốn lắng nghe một số lời bình từ người nghe. Có một anh chàng trong cửa hàng định chơi mấy thứ nhạc rock nhảm nhí, nên tôi nói, ‘này, chơi cái này đi. Tôi muốn nghe âm thanh này như thế nào.’ Và đó là ‘Rockit.'” Laswell tăng âm lượng. “Khi chúng tôi chơi nó, anh ấy nói, có tất cả những đứa trẻ xung quanh và chúng xúm quanh chúng tôi, chúng kiểu như, ‘Cái quái gì thế này?!’ Tôi nhìn vào D, và tôi giống như, ‘Đó sẽ là một kỷ lục ăn khách.'”
Chắc chắn rồi, vào mùa hè năm 1983, “Rockit” đã xuất hiện trên khắp các đài phát thanh trên con đường trở thành Billboard #1 Dance. Tuy nhiên, Laswell nói, “Tôi không nghĩ Sony/Columbia sẽ phát hành nó nếu không có video. Họ hoàn toàn không hiểu nó.”
Đoạn video kỳ quặc do bộ đôi người Anh là Kevin Godley và Lol Crème đạo diễn là những bộ óc sáng tạo đằng sau MV “Every Breath You Take” đình đám, thứ đã lập tức thu hút một kênh truyền mới có tên MTV. Nhưng nhớ này, đây là vào cái thời điểm mà nghệ sĩ da đen duy nhất mà MTV cho trình diễn chính là Michael Jackson, bản thân Herbie thì chỉ xuất hiện nhấp nháy trong video nhưng nó đã giúp anh có được cho mình tận tám đề cử của MTV.
Trong một ngành công nghiệp âm nhạc luôn bị ám ảnh bởi lợi nhuận, thì “Rockit” là thứ đại diện cho sự giao thoa hiếm có giữa nghệ thuật và thương mại. Bisi nói: “Nó xác định rằng văn hóa đô thị có thể mang tính quốc gia.”
“Đó là những gì chúng tôi đã làm, Một thành tựu đáng kinh ngạc.” Beinhorn cho biết thêm, “Có điều gì đó về toàn bộ dự án này, một cảm giác kỳ lạ, bạn biết đấy. Giống như tất cả chỉ là định mệnh theo một cách nào đó để trở thành một cái gì đó.”
Nhờ thành công trên, Material đã nhận được vô số lời đề nghị cho công việc sản xuất lớn hơn. D.ST, lúc đó mới 21 tuổi đã được đề nghị tham gia vào ban nhạc của Herbie, ban nhạc mà anh ấy đã đi lưu diễn trong ba năm tiếp theo. Anh ấy nói, “Đó là cầu nối giữa trẻ và già. Nó cho thấy rằng công nghệ mới và ý tưởng mới có thể cùng tồn tại với cái cũ.” Khi được hỏi “Rockit” đã thay đổi cuộc đời anh ấy như thế nào, D nói, “Chà, tôi đang ở trên Rock Walk of Fame, và có rất nhiều người sẽ không bao giờ làm được điều đó. ‘Rockit’ là một con đường dẫn đến thành công.”
Về phần Herbie, sự nghiệp của anh đã được giải cứu và phát triển rực rỡ. Anh ấy tiếp tục tạo ra một số album điện tử hướng tới tương lai hơn với Laswell, bao gồm “Future2Future” năm 2001 với nghệ sĩ Rob Swift của Executers, người đã được D.ST truyền cảm hứng để trở thành một deejay. Vào năm 2013, Herbie đã nhận được Giải thưởng Danh dự của Trung tâm Kennedy cho thành tích trong nghệ thuật biểu diễn.
