“Ad-lib”, nghe một lần biết ngay là ai

“Ad-lib”, một thuật ngữ được rút gọn của từ “Ad-libitum” trong tiếng Latin, có nghĩa là “At Liberty”: “Sự Tuỳ Thích”

Vâng! Trong ngôn ngữ của HipHop, “Ad-lib” thường là một từ, một cụm từ hoặc một câu ngắn mang đầy tính “ngẫu hứng” theo nhạc, thứ sẽ nằm giữa các verse hoặc lẫn trong nhịp beat, vocal nền. “Ad-lib” thường được dùng để mào đầu cho một con track, hoặc sử dụng nhằm tăng độ nhiệt giữa bài, hay đơn giản hơn là shout out tên của rapper/producer hoặc hãng đĩa … Nói chung, “Ad-lib” là một ngẫu hứng, tuỳ thích, không ràng buộc trong phạm trù âm nhạc.

Và người đầu tiên đem khái niệm “Ad-lib” vào âm nhạc nói chung và HipHop nói riêng, có lẽ là James Brown “Bố già dòng Soul”. Vào thập niên 60s, trước hàng vạn khán giả của mình, James thường tương tác với họ mỗi khi trình diễn các con track, những hoà âm (“hey”, “ho-oo”…) vọng lên từ khán giả phía dưới sân khấu có thể nói chính là những “Ad-lib” sơ khai, nguyên thuỷ nhất.

Dưới đây là “Ad-lib” quen thuộc của một số rapper:

Rick Ross: “Unnh”

Chén thánh của ad-libs, bậc thầy không thể chối cãi của những tiếng ồn. Những câu ứng khẩu của Rick Ross thật sự một phần đã định nghĩa lại nhạc rap vào cuối những năm 00. Tiếng gầm gừ không thể nhầm lẫn của anh đã trở thành điểm nổi bật của một trong những rapper quan trọng nhất của Maybach Music Group, thứ dường như sẽ trở nên vô cùng phổ biến, một trong những ad-lib được bắt chước nhiều nhất bởi những người hâm mộ nhạc rap.

Pusha-T: “Yugh”

Với Pusha-T chắc chắn với bạn đây không phải là điều gì quá mới mẻ. Bắt đầu với sự nghiệp của mình là ở trong đội Clipse cùng người anh em No Malice của mình, sau đó là sự hồi sinh khi ký hợp đồng với Ye aka Kanye West, và cuối cùng là chủ tịch của hãng G.O.O.D.

“Yugh”, âm thanh ad-libs của Pusha T đã vượt qua mọi thử thách của thời gian như một trong những âm thanh khác biệt, lâu đời và dễ nhận biết nhất khi nghe một bản nhạc.

Và nguồn gốc của một trong những câu ứng khẩu hay nhất, thứ đã trở thành một nét đặc trưng của Pusha-T có lẽ là từ track “What Happened to That Boy.” Có vẻ như không có vần hoặc lý do thực sự nào cho thứ âm thanh này, nhưng bằng một cách nào đó, khi T đẩy nó ra ở cuối câu khiến nó trở thành một thứ gì đó rất mới lạ. 

Birdman: “Brrrrrrr!”

Để tiếp tục với chủ đề “What Happened to That Boy”, với đoạn ad-lib nghe như tiếng chim theo nghĩa đen của Birdman có khả năng sẽ gây buồn cười nếu đến từ bất kỳ ai khác, và ngay cả từ Birdman, nó cũng hơi buồn cười. Nhưng trong trường hợp của “What Happened to That Boy”, thì tiếng chim này cũng là điệp khúc của bài nhạc, khiến nó trở thành khoảnh khắc tỏa sáng nhất của ad-lib. Tiếng chim, kết hợp với tiếng ‘gõ’ của Birdman đã trở thành một trong những cử chỉ / âm thanh nổi tiếng nhất trong lịch sử nhạc rap. 

Travis Scott: “It’s lit”

Cụm từ “It’s lit” đã xâm nhập vào văn hóa đại chúng từ khoảng năm 2015, và đối với Travis Scott thì nó như một thứ gắn liền với hình ảnh của anh. Nam rapper đến từ Texas đã sử dụng hai từ này như của riêng mình vậy, hét lên bằng tất cả sức mạnh ở cuối hầu hết các ô nhịp, hoặc ít nhất là rắc vào phần giới thiệu của mỗi bài hát.

Và đỉnh điểm khi mọi người chú ý đến câu ad-lib này chắc là ở đâu đó xung quanh “Rodeo”, dự án đầu tay ra mắt năm 2015 của anh ấy, từ đó “It’s lit” đã được sử dụng rất nhiều bởi những người hâm mộ tuổi teen khi họ ám chỉ những bữa tiệc hoặc rượu bia. Và mặc dù vào khoảng năm 2018 có vẻ như cụm từ này đã dần bị thay thể bằng những câu dope shit hơn, nhưng với người hâm mộ của Scott thì cụm từ này như một phần của anh vậy

Ye (Kanye West): “Hannh”

Những câu ad-lib của Ye luôn thay đổi, phát triển và tồn tại như chính anh ấy. Trước đây, Kanye không thực sự sử dụng những thủ thuật bằng lời nói này, mà anh thường gắn bó với melodic flows hơn. Tuy nhiên, đâu đó vào giữa đến cuối những năm 2000, Kanye của thời kỳ G.O.O.D Music đã rất thích thú với âm thanh “haaaan” được lặp đi lặp lại trong các track của mình. Thứ đã rải rác trên khắp album “Watch the Throne” của anh ấy cùng với JAY-Z và trên hầu hết những lần xuất hiện của anh – trong các ca khúc với tư cách khách mời suốt thời gian đó.

Nhưng với một người luôn liên tục thay đổi để phát triển bản thân như Ye, thì có vẻ câu ad-lib của anh cũng nhanh chóng bị chết yểu, nó dường như đã bị loại khỏi phần lớn công việc của anh sau đó. Một cách nhìn cho phong cách và cách tiếp cận luôn thay đổi của Kanye.

DJ Khaled: “We the best”

Làn sóng truyền thông xã hội (dù tốt hay xấu) đã thay đổi rất nhiều về âm nhạc và cách thức nó được tiếp nhận. Vì vậy, mặc dù DJ Khaled đã tạo ra các bản hit trong hơn một thập kỷ, nhưng phải đến khi anh ấy bắt đầu thể hiện những câu ad-lib của mình thành một câu cửa miệng thì mức độ nổi tiếng của anh ấy mới đạt được đỉnh điểm tương ứng.

Ad-lib của Khaled có vẻ như sẽ hơi khác với hầu hết những nghệ sĩ còn lại trong danh sách này vì mục đích ban đầu của nó. Với tư cách là một nhà sản xuất lâu năm, câu cửa miệng này của anh ấy ban đầu được dùng như một cách để đánh dấu những tác phẩm của mình, điều này có thể không được ghi nhận là một câu ad-lib, nhưng cho đến khi các bài hát của Khaled nổi lên. Và với lần anh chàng này bắt đầu hét lên “We the best” trên Snapchat, thì từ đó nó mới dần thực sự trở thành một phần của anh

Jadakiss: “Ha-hah”

Âm thanh đặc trưng của Jadakiss, một tiếng ré kỳ lạ dễ dàng trở thành một trong những câu ad-lib hài hước và hay nhất mọi thời đại. Đối với phong cách rap cũng vô cùng khác biệt, đoạn ad-lib gây chói tai này lại vô cùng phù hợp với Jada, cũng như vẻ đẹp khó hiểu trong bối cảnh của HipHop đầu những năm 00.

Jeezy: “Yeahhhhh”

Chữ ký của Jeezy sẽ là “yeahhhh”, một câu ad-lib mà anh ta đủ yêu thích để đặt cả trên và dưới các bar của mình. Chữ “yeah” này được vẽ ra giống như một phiên bản ít hung hăng hơn của câu ad-lib nổi tiếng của cặp song sinh Ying Yang Twins, nhưng độ nổi tiếng thì vẫn tương đương.  

Nhưng các bạn không nên nhầm lẫn với điệu cười của Jadakiss đã nói ở trên, kiểu của Young Jeezy là một phiên bản Atlanta, chậm hơn, trầm hơn và lôi cuốn hơn nhiều. Tiếng cười này còn được nhiều người ghi nhận là một trong những câu ad-lib phổ biến đầu tiên, xuất hiện trong hầu hết các bài hát mà Young Jeezy đã thể hiện vào những năm 2000.

Big Sean: “Oh God”

Chẳng hiểu vì bất cứ lý do gì, dường như mọi rapper ký hợp đồng với G.O.O.D của Ye thì đều được hãng đóng dấu một ad-lib đặc trưng cho mỗi người. Và trong trường hợp của Big Sean, ad-lib của anh ấy đã nổi lên và phát triển cũng với tốc độ tương ứng sự nghiệp rap của anh ấy. Mặc dù “Oh God” có thể câu ad-lib được sử dụng nhiều nhất của anh ấy, nhưng với câu ‘swerve’ trong track “Mercy” thì nó đã trở thành một dấu ấn không thể tách rời của bản hit này, và những câu như “boyyyyy” và “whoaaa” cũng là một trong những chữ ký của Sean trong một số bài nhạc. Và không có gì xấu hổ khi có hàng tá ad-lib của mình, Big Sean đã từng nói với MTV News vào năm 2012 rằng: “Tôi chính là một trong những sử dụng ad-lib đỉnh nhất trong game này”

2 Chainz: “Twooooo Chaiiiinnnnzzz”

2 Chainz cũng là một nhân vật thành công khác của G.O.O.D Music, với câu ad-lib lừng lẫy không kém. Trong track “Birthday Song”, Two Chainz không chỉ cho cả thế giới biết câu “all I want for my birthday is a big booty hoe” (tất cả những gì tôi muốn cho ngày sinh nhật của mình là một con điếm), mà anh ấy còn tặng cho người hâm mộ một trong những câu ad-lib kinh điển nhất, đó đơn giản là hét lên cái tên của mình – để mọi người đều biết đó là verse của ai. Và 2 Chainz đã tiếp tục hét lên tên mình trên mỗi bài hát mà anh ấy tham gia, với những kết quả là người hâm mộ không thể nào quên.

Young Thug: “Ee”

Đối với ai thì chưa biết nhưng danh sách sẽ không thể đầy đủ nếu không có Young Thug. Với năm bản mixtape chính thức kể từ “Barter 6” ra mắt năm 2015, Thugger luôn gắn bó với một âm thanh đặc trưng trong mỗi sản phẩm của mình. Vì vậy, anh ta luôn mang đến cho người hâm mộ của mình một loạt những âm thanh vô lý nhưng lại vô cùng bắt tai trong suốt sự nghiệp của anh, đặc biệt nhất là âm thanh ngắn “EE”

Như trong “With Them”, một track từ mixtape ‘Slime Season 3’ của Thug, có hẳn bốn câu ad-lib để kết thúc dòng chỉ trong vòng hai mươi giây đầu tiên của bài nhạc và thêm sáu đoạn khác trong suốt phần còn lại của một ca khúc dài chỉ ba phút. Có một số người nói kiểu ad-lib khác biệt gần như ngốc nghếch của Thug lại rất độc đáo và tinh tế, thứ khiến Thugger trở thành một trong những người sử dụng ad-lib đỉnh nhất hiện tại

Một số rapper khác:

• DMX: “Grrr”
• 50 Cent: “Ggg Unit”
• Lil’ Wayne: “Young mullah baaabyy”
• Schoolboy Q: “Yawk yawk”
• Migos, Lil’ Uzi Vert, Lil’ Yachty, Lil’ Pump, Nav, Future & …: “SKRT SKRT”